Uyuyamıyor musunuz?

Ömrümüzün üçte biri uyuyarak geçiyor. Hayatımızda bu kadar büyük bir yer kaplayan uykunun faydaları saymakla bitmez. Sağlıklı bir uyku ile bütün bedenimiz ve zihnimiz dinlenir, yenilenir ve daha işlevsel bir hal alır. Ancak bir takım uyku sorunlarına sahip olanlar için bu durum biraz karmaşıktır. 

Uyku- uyanıklık bozuklukları arasında yer alan uykusuzluk olarak bilinen insomnia bozukluğu uykuya dalamama yahut uykuya daldıktan sonra sık sık uyanma, uyku halini sürdürememe ile ilgili bir sorundur. Herkesin başına bir veya birden çok gelmiştir. Ancak bazı insanlar için bu problem birkaç gece uykusuz kalmaktan öteye geçmekte. Böyle durumlarda öncelikle yaşanan problemin sıklığına bakmak ve sebebini anlamaya çalışmakta fayda var.

Diyelim ki evinize yeni taşındınız, ertesi gün sizin için önemli bir randevunuz var ya da bir iş mülakatına gireceksiniz. Bu dönem birkaç gece uykusuzluk yaşamanız “Uyum bozukluğuna bağlı uykusuzluk” olarak değerlendirilir. Heyecan veya endişe duymanıza sebep olan durum ortadan kalktığında ya da hayatınızdaki değişimlere uyum sağlamaya başladığınızda bu sorun da sona erecektir.  Tabi siz bu geçici durumu “Psikofizyolojik insomnia” yani öğrenilmiş uykusuzluk haline çevirmezseniz. Öğrenilmiş uykusuzluk sorununda kişi yukarıda bahsettiğimiz örneklere benzer durumlar tecrübe ettiğinde ya da başka herhangi bir sebeple birkaç gece uyuyamadığında “Acaba bu gece de mi uyuyamayacağım?” şeklinde bir korku geliştirebilirler. Tecrübelerine dayanarak kafasında uyuyamayacağına dair tekrar eden olumsuz düşüncelere bağlı olarak daha uyanık hale gelen bu kişileri yataklarının dışında bir yerde; bir film izlerken veya kitap okurken uyuyor bulabilirsiniz. Ancak yatağına geçip tekrar otomatik düşüncelerine maruz kalmasıyla beraber “Bu gece de uyuyamayacağım!” diyerek kalkması şaşırtıcı olmaz.

Zihninizde dolaşıp duran bu olumsuz düşüncelere kapılmanızı önlemek için size uyuyamadığınız zamanı çağrıştıran nesnelere, durumlara veya davranışlarınıza dikkat edin. Hepsi için hiç farkında olmadan yüklediğiniz anlamları gözden geçirin ve sizin için işlevsel olmayan yorumlarınızı değiştirin. Tam olarak uykunuzun geldiğini hissettiğinizde yatağınıza geçin. İlk 20 dakika içinde uyuyamadıysanız bu durumu uyuyamamayla inatlaşarak çözmeye çalışmayın. Yatak odanızdan ayrılıp uykunuzu çok da dağıtmayacak bir aktivite ile kendinizi meşgul edin ve uykunuzun geldiğinizi hissettiğinizde tekrar deneyin. Ayrıca öğlen uykuları ya da iş günlerinin dışında geç saatlere kadar uyumak da gece uyku sorunu yaşamanıza neden olabilir. Bu yüzden haftanın her gününü kapsayan şekilde bir uyku düzeni kurmanızda fayda var.

Bir de kronik uykusuzluk problemi yaşayanlar var ki onlar için en az 30 uykusuz gece geride kalmıştır ve artık bu sorun gündelik hayatında işlevselliğini bozmaya başlamıştır. Böyle durumlarda bir uyku uzmanının kontrolünde ayrıntılı bir kontrolden geçmek gerekir. Solunumla ilgili sorunlar, uyku sırasında kas kasılmaları ya da bir takım mide sorunları gibi fizyolojik sıkıntılar kronik insomniaya sebep olabilir.

Yapılan tüm fiziki kontrollere veya alışkanlıklarınızı gözden geçirmenize rağmen uykusuzluk probleminiz devam ediyor ise bu durum başka bir psikolojik rahatsızlığın habercisi de olabilir. Unutmayın ki psikolojik bir sorunumuz olduğunda ilk bozulan mekanizmalardan biri uykudur. Yüzeysel anlamda uyku ile ilgili bir probleminiz varmış gibi görünse de asıl sorunun kaynağına inilmeden uykusuzluğunuza çözüm bulamayabilirsiniz. Böyle durumlarda uzman bir kişiden destek almanız uygun olabilir.

"Sitemizde köşe yazarı olarak yazı yazan tüm yazarlarımız yazdıkları yazı ve görüşlerden tamamıyla kendileri sorumludur. Köşe yazarlarının yazılarından dolayı İnternethaber Yayıncılık AŞ. (elmaelma.com) hiçbir şekilde yasal sorumluluk kabul etmemektedir."