Sabiha Bengütaş Atatürk, İsmet İnönü, Abdülhak Hamid, Ahmet Haşim, Bedia Muvahhit gibi tarihimizin dev isimlerinin heykellerini yapan Sabiha Bengütaş, ilk kadın heykeltıraşımızdır. Eğitimini Şam’da Fransız Katolik Okulu’nda alan Bengütaş, İstanbul’a dönünce Köprülü Fuat Paşa Okulu’nda devam ettirmiştir. Güzel sanatlara ilgisi fazla olan Sabiha Bengütaş, 16 yaşında Sanayi-i Nefise Mektebi’nin resim bölümüne kaydolmuştur. Bu sırada antik bir büstü kopya eden Bengütaş, öğretmeninin dikkatini çeker ve okulun heykel bölümüne alınan ilk kız öğrenci olur. Okulunu da birincilikle bitirir. Roma Güzel Sanatlar Akademisi’nde ihtisas yapar ve İtalya’da büyük bir deneyim kazanır. Taksim Meydanı’nda bulunan Atatürk abidesini yapan İtalyan heykeltıraş Canoni’nin asistanlığını yapar. Kocasının diplomat olması nedeniyle birçok yabancı ülkede mesleğini icra eder. Geleneksel Galatasaray Sergisi’ne 1925 yılında katılan ilk kadın sanatçı olur. 1938 yılında Atatürk ve İnönü için yapılan heykel yarışmasında birinci olur. Atatürk Heykeli, Çankaya Köşkü’nün bahçesinde; İnönü heykeli ise Mudanya’da bulunuyor.
13 4
Semiha Es İlk Türk kadın fotoğrafçı olarak adını yazdırmıştır. 1956 yılında Tifdruk tekniği ile basılan Hayat Dergisi, fotoğraf dünyamıza yeni ve özel bir değer kazandıran dergi oldu. Derginin ilk sayısında Hikmet Ferudun Es’in Malatya’dan yolladığı bir yazı dizisi yayınlandı. Röportajın fotoğrafları ise Semiha Es tarafından çekildi. Celal Bayar’ın cumhurbaşkanlığı döneminde toplanan Bakanlar Kurulu, Kore Savaşı’na katılmak için 4500 silahlı birliği Birleşmiş Milletler emrine vermiştir. Hürriyet Gazetesi savaşın görüntülenmesi için Semiha Es’i görevlendirmiştir. 11 Kasım 1950 tarihinde de gazetede verilen Kore eki ile Türkler, savaş hakkında izlenimlerini Semiha Es’in objektifinden öğrenmiştir.
13 5
İclal Ersin Türkiye’de birçok ilke imza atan bir kadındır. İlk kadın muhasebesi, ilk kadın banka müdürü, ilk kadın ekonomi doktoru ve Atatürk’ün yurtdışına eğitim için gönderdiği kadındır. 1928 yılında Türkiye İş Bankası’nda muhasebeci olarak göreve başlayan İclal Ersin, İş Bankası’nın kurucusu Celal Bayar tarafından Atatürk’e ilk kadın muhasebeci olarak tanıtılır. Atatürk’ün ilgisini fazlasıyla çekmiştir ve böylece en büyük arzusu olan yurtdışı eğitimine gönderilmiştir. 1929 yılında Cenevre’ye gönderilmiştir ve Türkiye’de meslek gelirlerinin vergilendirilmesi başlıklı tezini Fransızca olarak hazırlayarak doktorasını tamamlamıştır. Türkiye’ye dönen İclal Ersin, Türkiye’nin ilk iktisat doktoru unvanını almıştır. İş Bankası ile çalışma hayatına devam etmiştir ve 1953 yılında açılan İş Bankası Nişantaşı Şubesi’nin müdürlüğünü yapmıştır. Böylece Türkiye’nin ilk kadın banka müdürü unvanını da elde etmiştir.
13 6
Sabiha Gökçen Birçoğumuz onun ismini zaten biliyoruz. 1912 yılında Türkiye’nin ilk uçağını kullanan kadın Sabiha Gökçen oldu. Atatürk’ün manevi kızı olan Sabiha Hanım, Türkiye’nin ilk kadın askeri pilotudur. Atatürk’ün, Türk kadınının her alanda başarılı olabileceğine inandığını göstermek için kendisini yetiştirdiği bilinmektedir. Havacılığa başlayan Sabiha Gökçen, Sovyetler Birliği’nde Yüksek Planör Okulu’nu bitirdi ve planör öğretmenliği yaptı. Türk havacılık tarihinin en önemli ismi olarak görülen Sabiha Gökçen, sonrasında daha birçok kadın havacı tarihe imza attı. Türkiye’de uçağa binen ilk kadın Belkıs Şevket Hanım’dır. Şenay Günay ise ilk kadın savaş pilotumuzdur. Hukuk fakültesinde okurken, Hava Har Okulu’na kız öğrenci alınmaya başlamasıyla birlikte bir kız arkadaşıyla kaydolmuştur. İki yıl eğitim alan Günay, asteğmen olarak mezun olmuştur. Daha sonra İzmir – Gaziemir’de bulunan uçuş okuluna gitmiştir. Ardından Eskişehir Jet Filo Komutanlığı’nda eğitimini sürdürmüştür. Burada jet brövesi almış ve jet pilotu olmuştur.
13 7