Bebeklik dönemimizi neden hatırlamıyoruz?

Tıbbi terminolojide amnezi, halk arasında bildiğimiz hafıza kaybı. İnsanlar hayatlarının her döneminde, çeşitli sebeplerle hafıza kaybı yaşayabilir, ancak 'çocukluk amnezisi'ni bütün insanlar yaşıyor. İlk doğum gününü, ilk yürüdüğü zamanları ya da konuşmaya başladığını hatırlayan var mı? Çocukluk amnezisi ya da bebeklik amnezisi, insanların 2-4 yaşına kadar olan dönemde olaysal belleklerinde bulunan belirli anılarının zamanını, mekanını, yaşadığı duyguyu ve kimle, nasıl, nerede olduğunu hatırlayamamaları.

Psikoterapinin babası Freud’un 100 yıl önce "çocukluk amnezisi" olarak adlandırdığı bu durum, yaklaşık bir asırdan fazla bir süredir bilim insanlarının ilgi konusu oldu. Çeşitli hipotezlerle sebebi anlaşılmaya çalışıldı. Sorunu ilk kez 1898’de ciddi anlamda araştıran, Fransız ruhbilimci V.Henri ile meslektaşı olan eşi oldu. Erişkinlere yaşamlarının en erken dönem deneyimleri sorulduğunda, verilen örneklerin ortalama yaşının 3 yılın biraz üzerinde olduğunu gördüler.

Daha sonra yapılan çok sayıda araştırma da bu bulgulara destek veriyor, insanların yaşamlarıyla ilgili ilk anılarının ortalama 3-3.5 yaş dönemine denk geldiğine işaret ediyordu. Ancak insanlar arasında çok büyük farklılıklar da söz konusuydu: Kimileri görünürde 2 yaş öncesini anımsarken, kimileri 6 hatta 8 yaşından önceki dönemle ilgili hiç bir şeyi anımsamıyordu. Henri çiftinin araştırmayı yayımlamasının ardından, çocukluk amnezisi olayının aydınlığa kavuşturulması yönündeki girişimler aralıklı olarak sürdürüldü.

Sigmund Freud, 1905 yılında kaleme aldığı bir makalesinde bu sorunu irdeliyor ve çocuklukta yaşanan anıların insanın yüzleşemeyeceği ölçüde cinsellikle ve saldırgan dürtülerle dolu olmaları nedeniyle sürekli bastırıldıkları sonucuna varıyordu. Ancak bu görüş zamanla yerini, küçük çocukların belleklerinde olaylarla ilgili belirgin anılar oluşturmaktan yoksun oldukları görüşüne bıraktı.