Metabolizma mevsime, yaşa, cinsiyete ve ruhsal duruma göre değişir mi? Soğuk aylarda yani kışın bazal metabolizma hızlanır, yazın yavaşlıyor. Tropikal yani sıcak ülkelerde yaşayanlarda metabolizma hızı yüzde 10-20 daha düşük oluyor. Yaş ilerledikçe metabolizma hızı azalıyor. 30-35 yaşından sonra metabolizma yavaşlıyor. Bu yüzden yaş artıkça göbek bölgesinde yağlanma oluşuyor. Bunun temelinde insülin ve kortizol hormonundaki bozukluk yatıyor. Her on yıl için bazal metabolizma hızında yüzde 2 azalma meydana geliyor. Uzun boylu ve zayıf kişilerde bazal metabolizma hızı daha fazla yani hızlıdır. Vücutta yağ miktarı arttıkça metabolizma yavaşlar. Erkeklerde bazal metabolizma hızı kadınlara göre daha fazladır. Ergenlik döneminde ve hamilelikte metabolizma hızı artar. Ruhsal durum metabolizmayı etkiler. Depresyon metabolizmayı bozar, yavaşlatır ve kilo aldırır. Korku anında kanda artan adrenalin hormonu metabolizmayı artırır.

Hızlı kilo alıp vermek metabolizmayı yavaşlatıyor. Diğer yandan vücut ısısının artması metabolizmayı artırır. Metabolizma yavaşlayınca yağ depolanması artar. Bununla birlikte kas kitlesi artarsa metabolizma artar. Yüksek glisemik indeksli karbonhidrat, yani kan şekerini çok yükselten gıdalar yenirse, bunlar yağ olarak depolanır ve metabolizmayı yavaşlatır. Kilo artınca insülin direnci artar, uyku bozulur ve stres artar. İnsülin direnci, hormon bozuklukları, uykusuzluk ve stres metabolizmayı yavaşlatan etkenler.

Az ve sık yemek metabolizmayı hızlandırır mı? Az ve sık yemek metabolizmayı hızlandırır. Bunun nedeni az ve sık yemekle kan şekerinin inip çıkmalar göstermemesi ve bu sayede kandaki insülin hormon salgısının daha düzenli olmasıdır. İnsülin hormonu dengede olunca metabolizma hızlanır. Metabolizmayı yavaşlatan en önemli etkenlerden biri, kanda insülin hormon yüksekliğidir. Az ve sık yemek insulin hormonunda ani inip çıkmaları önleyerek metabolizmayı düzenler ve daha kolay kilo verilir.

Hangi gıdalar metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olur? Baharatlar metabolizmayı artırır. Kırmızı acı biber, hardal ve diğer baharatlar metabolizmayı artırır. Proteinli gıdalar daha tok tutar ve metabolizmayı artırır. Kafein de metabolizmayı artırır. Yeşil çay içenlerde metabolizma biraz artar.