Antibiyotikte bu ‘kıyamet’ uyarıları hepimiz için!

Antibiyotikler gücünü kaybetmek üzere Araştırmalar, hem dünyada hem de ülkemizde bilinçsiz antibiyotik kullanımında durumun vahim boyutta olduğunu ortaya koyuyor. 1940’lardan beri milyonlarca insanı tedavi eden antibiyotikler gücünü kaybetmek üzere. Etkisini yitirme hızı, yenilerinin geliştirilmesinden çok daha yüksek olan antibiyotiklere karşı gelişen küresel bir sorun haline geldi. Üstelik bu yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından bir sorun değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski bulunan herkes için tehlike oluşturuyor.

Hastalıklar tedavi edilemeyebilir Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi Başkanı Dr. Pavel Ursu, bir zamanlar hayat kurtaran antibiyotiklerin artık işe yaramamaya başladığını söyledi. Antibiyotik direnci sorununun büyümesi, birçok hastalığın tedavi edilememesi anlamına geliyor. “Etkili antibiyotikler olmadan yoğun bakım, organ nakli, kanser kemoterapisi, yeni doğan bebeklerin bakımı veya kalça ya da diz protezi ameliyatı gibi yaygın cerrahi işlemlerin uygulanması mümkün olamayacak” diyor Dr. Ursu. Türkiye’de yüksek düzeyde antibiyotik tüketildiğini belirten Dr. Ursu, “Bunu iyileştirmeye yönelik çalışmaların yapılması gerekiyor. Hastaların yüzde 50’si antibiyotiği soğuk algınlığı ve gribe karşı kullanıyor. Halbuki antibiyotikler sadece hekimler reçete ettiğinde kullanılmalı” diyerek uyarıyor.

‘Antibiyotik kıyameti’ Durum dünyada da farklı değil. Lancet Tıp dergisinde yayımlanan bildiride son çare olarak başvurulan güçlü antibiyotiklerden Colistin'e de dirençli bakterilerin Çin'de domuz ve insanlarda görüldüğü belirtildi. Uzmanlar direncin dünya geneline yayılabileceği ve tedavi edilemez enfeksiyonlar korkusunu yeniden uyandırdığını söylüyor. ‘Antibiyotik kıyameti’ adı da verilen bakterilerin tedavilere tamamen direnç geliştirmesi tıp bilimini karanlık çağlara götürebilir. Sık görülen enfeksiyonlar yine can alırken, antibiyotiklere bağımlı ameliyatlar ve kanser tedavileri de tehdit altına girebilir. Çinli bilim insanları MCR-1 adı verilen yeni gen mutasyonunun Colistin'in bakterileri öldürmesini engellediğini tespit etti. Söz konusu gen test edilen hayvanların beşte birinde, çiğ etin yüzde 15'inde ve 16 hastada görüldü. Direncin aralarında E.coli, Klebsiealla pneumoiae ve Pseudomonas aeruginosa'nın da bulunduğu bir dizi bakteri türüne yayıldığı belirtildi. Mutasyonun Laos ve Malezya'da da yayıldığına dair kanıtlar var.

Tedavi yapılamayacak durum BBC Türkçe’nin haberine göre, çalışmaya katılan Cardiff Üniversitesi uzmanlarından Prof. Timothy Walsh " MRC-1 küresel düzeyde yayılırsa ki, bu artık olup olmama değil, ne zaman olacağı meselesi, ve gen kendisini kaçınılmaz bir şekilde diğer antibiyotiklere karşı dirençli genlerle birleştirirse, büyük ihtimalle antibiyotik sonrası döneme geçeceğiz. Bu noktada örneğin bir hasta E.coli nedeniyle ciddi şekilde hastalanmışsa hiçbir şey yapamayacağız" dedi. Ancak buradaki önemli fark mutasyonun bakteriler arasında kolayca paylaşılabilecek şekilde ortaya çıkması. Leeds Eğitim Hastanesi'nden Prof Mark Wilcox "Transfer oranı çok yüksek. Bu hiç iyi gözükmüyor. Tedavi yapamayacak duruma gelmemizden korkuyor muyum? Nihayetinde evet ama bu yıl mı, gelecek yıl mı, sonraki yıl mı görülür, söylemek çok zor" diyerek durumun ciddi olduğunu belirtiyor.