Türkiye'nin ilk akredite meyvesi: Kayısı!

Kurum, Türkiye’de bir ilke imza atarak, ilk kez bir meyve için Türkiye Akreditasyon Kurumu’ndan (TÜRKAK) onay aldı.

Kayısı artık uluslararası standartlarda sertifikalı olarak üretilecek!

Türkiye'de ilk kez bir meyve için akreditasyon çalışması yürütmek için kurulan Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu (KAK), uluslararası alanda kabul gören ilkelere bağlı kalarak öncelikle kayısı üretim koşullarına yönelik standartlar oluşturmak için çalışmalara başladı. Bu standartlar kayısının çok daha kaliteli ve sağlıklı olmasını sağlayacağı gibi; belirlenen standartlara uygun üretim yapan üreticileri, işletmeleri ve aracı kurumları diğerlerinden ayırarak, ayrıcalıklı hale getirecek. Bu ayrımı gerçekleştirmek üzere KAK, Türk Akreditasyon Kurumu’ndan aldığı yetkiyle, ‘TS 485 Kuru Kayısı ve TS 3690 Kayısı Çekirdeği’ standart ve kriterlerinde, uluslararası geçerliliği olacak şekilde ürün belgelendirme yapacak ve sertifikalı ürünlerin yetiştirilmesini sağlayacak.

Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu’nun belgelendirme sisteminin kabul görüp, işlerlik kazanmasıyla; Malatya kayısısının kalite ve sağlık şartlarına uygun yetiştirildiği ve işlendiği anlamı taşıyacağı için, tüm dünya pazarlarında prestiji, rekabet edebilirliği ve pazar payı artacak; markalaşmasına katkı sağlanacak; üretimde kalite artacak; üretimde kalite ve hijyen gibi koşulları yerine getiren üretici ve işletmeler diğerlerinden ayrılacak ve önümüzdeki yıllarda kurulması muhtemel olan Uluslararası Kayısı Borsası'nın altyapısı oluşturulacaktır.

Lezzeti ve kalitesiyle dünyadaki en iyi kayısıyı yetiştiren il olan Malatya’da, gönüllülük esasına dayanan uygulamayla, akredite olmak isteyen üreticilerin bahçelerine 'Turuncu Bayrak' verilerek üretimin her aşaması denetlenecek. Kent üreticisine yılda yaklaşık 400 milyon dolar kazandıran kayısının, akreditasyon çalışmalarıyla, katma değerinin artırılarak, şehre katkısının 700-800 milyon dolara çıkarılması hedeflenmiştir.

Uygunluk belgesi, uluslararası geçerliliğe sahip olacağından; ürün kalitesinin ve standardizasyonunun sağlanmasının yanı sıra, ihraç fiyatlarının da artmasını sağlayacaktır. Dünya yaş kayısı üretici fiyatları incelendiğinde, Fransa’da kilogram fiyatının yaklaşık 2 Amerikan Doları olduğu ve dünyadaki en yüksek üretici fiyatı olduğu görülmektedir. Türkiye’deki üretici fiyatları ise 1 dolar civarında olup Fransa’yı takip etmektedir.

Türkiye’de üretici fiyatları açısından büyük bir sorun olmamasına karşın; Malatya kayısısının kalite, tat, dayanıklılık gibi birçok alanda dünyanın en iyisi olduğu ve perakende satışlarda daha yüksek fiyatlardan alıcı bulduğu düşünüldüğünde, üretici fiyatlarının daha yüksek bir değeri hak ettiği söylenebilir.

Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu, üretim ve verimlilik sorunlarını azaltarak, ürünün pazarlamasını kolaylaştıracak ve sertifikalandırma çalışmasıyla, bu anlamda üretici fiyatları için mevcut koşullarda yaş kayısının kilogramı için en az 1,5 dolarlık fiyat hedefiyle Malatya’ya ve ülkemize katma değer oluşturacaktır.

Türkiye'de herhangi bir gıda ile ilgili olarak, bütün aşamaları kapsayacak ilk yapılanma! 

Dünya kayısı pazarında söz sahibi olan Malatya’da 8 milyon civarında kayısı ağacından, yıllık 400.000 ton yaş kayısı, 110.000 ton kuru kayısı elde edilmektedir. Bugün Türkiye yaş kayısı üretiminin yaklaşık yüzde 55’i, kuru kayısı üretiminin ise yüzde 85’i Malatya ilinde yapılmaktadır. Malatya tek başına dünya yaş kayısı üretiminde yüzde 20, dünya kuru kayısı üretiminde ise yaklaşık %80'lik bir paya sahiptir.

Bu zamana kadar geleneksel olarak yapılan kayısı üretiminde; fidan seçimi ve dikimi, budama ve şekillendirme, hasat, kükürt uygulama ve kurutma gibi birçok uygulamada ciddi eksiklikler ve yanlış uygulamalar tespit edilmiş; kayısı üretiminde kalite ve standardizasyon sorunuyla karşı karşıya olduğumuz görülmüştür.

Malatya Valisi Doç. Dr. Ulvi Saran’ın girişimleriyle, Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma Vakfı bünyesinde kuruluş çalışmaları tamamlanan ve Türk Akreditasyon Kurumu’na (TÜRKAK) akredite olan Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu (KAK) bahsi geçen sorunları azaltmak için çalışmalara başlamıştır.

KAK, kayısı üretimine uluslararası standardizasyonu oluşturmak, sektörün daha etkin ve verimli hale gelmesini sağlamak için, üretimden başlayıp pazarlama aşamasına gelinceye kadar devam eden tüm aşamaları takip eden 11 temel kriteri baz alarak uygunluk tespiti yapmıştır.

Kurum, bir standart getirmek için kayısının üretim aşamalarını; Kayısı Yetiştiriciliği, Kayısının Hasadı, Yaş Kayısı, Kayısının Kükürtlemesi, Kayısının Kurutulması, Kayısı Çekirdeğinin Çıkarılması, Kayısı Çekirdeği İçi, Kayısının Depolanması, Kayısının Üreticiden Alımı ve İşletmelere Satımı, Kayısının İşlenmesi ve Kuru Kayısı olmak üzere, 11 modül de toplayarak ‘Kayısı Üretim Kriterlerini’ oluşturmuştur.

Sadece meyve olarak satılmayan, ilaç sanayinden, hazır gıdaya, kozmetikten savunma sanayine kadar 60'a yakın kullanım alanı olan kayısı, KAK akreditasyonu ile çevre ve insan sağlığını esas alan ve ürünün hangi koşullarda üretildiğinin belgelendiği ‘gıda izlenebilirliği’ olan bir ürün olacak.

Kayısıda ürün ve üretim aşamalarının uluslararası geçerliliği olacak şekilde standardizasyona bağlanması ve belgelendirilmesi ile birlikte Malatya ekonomisinin temel dinamiği olan kayısı üreticiliği ve ticaretinde önemli mesafeler alınacaktır.