NASA’da çalışmış, Türkiye’de iş bulamamış Türk bilim kadını!

Neva Çiftçioğlu, Türkiye’deki beyin göçü açısından ilginç bir hikaye. Nobel’e aday gösterilmiş, NASA’da çalışmış ama Türkiye’de iş bulamamış.

Erzurum’da dünyaya gelen Neva Çiftçioğlu bir memur ailesinin kızı. Devlet okullarında okumuş. 1985 yılında Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nden mezun olmuş ve Ankara Tıp Mikrobiyoloji Bölümü'nde de mastır ve doktora yapmış. Çiftçioğlu’nun hayatı 1991'de kazandığı devlet bursu ile değişmiş. Finlandiya Kuopio Üniversitesi Biyoteknoloji bölümünde çalışmaya başlamış. Aynı üniversitede doçentlik ünvanını almış: “Ankara Tıp Fakültesi’nde asistanım, doktoramı bitirmek üzereyim, astım hastalığı üzerine bir tez hazırlayıp hocalarıma sundum. O zaman bölüm başkanı olan bir hocamız hastaların yanındayken tezimi aldı, yüzüme baktı ve sonra “bu tez çöpe atılır” deyip herkesin gözü önünde kapağını bile kaldırmadığı tezimi çöpe attı. O çöpe atılan tezim birkaç yıl sonra tıp dünyasının üç büyük bilimsel dergisinden birinde yayınlandı. Ankara bana doçentliğimi vermedi. Sırf bu yüzden Finlandiya’da doçentlik unvanını alan ilk yabancı oldum.”
7 1
Dr. Olavi Kajander ile vücutta kireçlenmelere neden olan ;nanobakteri' adını verdikleri yeni bir mikro-organizmayı izole etmeyi başarmışlar. Çiftçioğlu-Kajander ikilisi nanobakteri'lerin kireçlenme içeren hastalıkların başlamasında tetikçi faktör olduğunu belirlemişler. Neva Çiftçioğlu bu araştırmayı şöyle anlatıyor: “Finlandiya'ya gittiğim sıralarda söz konusu bakteri problemini bulmuşlardı ama ne olduğunu bilmiyorlardı. Ben onların bulduklarının aslında ne olduğunu bulup, onlara bunu göstermenin yolunu buldum. Meğerse bütün vücuttaki tıkanıklıklar, kireçlenmeler bir mikrop yüzünden oluyormuş. Ben buna "nanobakteri" nin neden olduğunu ortaya çıkardım.”
7 2
Finlandiya’da yaptığı önemli çalışmalar nedeniyle Neva Çiftçioğlu, İskandinav Bilim Ödülü’ne layık görüldü. Elde ettiği bu başarı sonrasında Çiftçioğlu Nobel Tıp Ödülü için aday gösterildi. Ardından Rus Amerikan Uzay Araştırmalarında aktif görev aldı.
7 3
1996 yılında Finlandiya Hükumeti onu buluşunu bilim dünyasına açıklamak üzere ABD’ye göndermiş. Nanobakteri konusundaki çalışmaları nedeniyle elde ettiği bir plaketi almak için kürsüye çağrıldığında ise ilginç anlar yaşanmış. Çiftçioğlu bu törende Türk bayrağının altına gittiğinde onu oradan alıp, Finlandiya bayrağının altına almışlar. Bu ağırına gitmiş.
7 4