Yoğun sodyum içeren bu yiyeceklere dikkat!

Aşırı tuz tüketimi başta kalp hastalıkları olmak üzere pek çok hayati tehlike yaratan hastalığa neden olabilir. KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Beslenme ve Diyet uzmanı Seda Bahtiyar Tatay, 11 – 17 Mart Dünya Tuza Dikkat Haftası vesilesiyle Türkiye’de tuz tüketimi ve aşırı tuz tüketiminin zararları hakkında bilgi veriyor!

Tuz tüketimi bütün dünyada olduğu kadar ülkemizde de çok yüksek miktarlara ulaşmıştır. Yüksek tuz tüketiminin yol açtığı kronik sorunların arasında başta yüksek tansiyon, böbrek yetmezlikleri olmak üzere kalp hastalıkları, felç, kemik hastalıkları ve kanser gibi birçok hastalığı sayabiliriz.
Türkiye’ye bakacak olursak hipertansiyon ciddi oranda halk sağlığını tehdit eden bir risk haline gelmiştir. Genel beslenme önerilerinde günlük izin verilen tuz kullanım oranı 5 gramı geçmezken, ülkemizde bu oran 18 - 19 gramlara ulaşmaktadır. Bu verilerle ülkemiz dünyada tuz tüketiminde Amerika, İngiltere, Japonya ve Çin’i geçmektedir.

Türkiye Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, dünyadaki tuz tüketimini azaltmaya yönelik çalışmalar yürüten, üyesi olduğu, Dünya Hipertansiyon Derneği (WHL) ve Uluslararası Hipertansiyon

Derneği (WHD) ile birlikte 11 - 17 Mart haftasını “Dünya Tuza Dikkat Haftası” olarak kabul etmiştir. 2006 yılından beri, bu bağlamda çalışmalarını yürütmektedir. 

Tuz vücudumuz için neden gerekli?

Tuzun yapısını oluşturan Sodyum ve Klorür aslında birer elektrolit olup, dokular ve sıvılar arasındaki elektrik geçirgenliğini sağlar. Böbreklerimizde elektrolitlerle su arasındaki dengeyi regule eder. Bu dengenin çok fazla sodyum alımı ile bozulması hipernatremi denilen böbreklerin çok fazla tuzu süzememesinden kaynaklanan aşırı susama ve idrara çıkma durumuna sebep olur. Çok düşük sodyum alımı da hiponatremi adı verilen elektrolit dengesizliğine yol açar. Bu da çok fazla terleme, idrara çıkma, kusma, ishal gibi semptomlarla kendini gösterir.

Çok fazla sodyum alımı yüksek tansiyonun başlıca sebeplerindendir. Yoğun sodyum alımını sadece yemeklere eklenen tuzla ölçmek doğru olmaz. Yenilen hazır paketlenmiş gıdalar, konserveler, uzun ömürlü gıdaların çoğunda yoğun şekilde tuz kullanıldığı unutulmamalıdır.

En çok tüketilen tuz çeşitleri nelerdir?

Masa Tuzu

İyotlu ve iyotsuz olmak üzere iki çeşidi bulunur. İyot eksikliği hipertiriodi hastalığının tedavisinde aktif olarak rol oynadığı için özellikle çocukluk döneminde iyotun önemi şiddetle vurgulanmaktadır.

Deniz Tuzu

Deniz tuzu toplanma yöntemlerinden dolayı daha az işlem gördüğü ve az kimyasal içerdiği için daha tercih edilen bir tuz çeşidi haline gelmiştir. Ayrıca daha az işlem görmesinden dolayı daha fazla doğal mineralleri içerir. Renk olarak geldiği bölgeye ve içerdiği minerallere göre pembe, gri veya siyah olabilir.

Pembe tuz,” Himalaya” tuzu olarak da bilinir ve özelikle kalsiyum, magnezyum, potasyum, demir ve bakır mineralleri yönünden zengindir.

Kaya Tuzu

Büyük taneli ve rafine edilmemiş tuz grubudur. Genellikle yapısal özelliğinden dolayı yollarda donmayı önleyici olarak kullanılır.

Tuz tüketimini azaltmak için ne yapabiliriz

Eski dönemler de, soğutma sistemleri gelişmediği için tuzun fonksiyonu daha çok gıdaların bozulmasını önlemek olduğu gerçeği günümüzde sadece tat ile ilgili alışkanlıklara dönüşmüş durumdadır. Tuz kullanım miktarı tamamen alışkanlıklar ve damak zevkinin bu konudaki eğitimi ile ilgilidir. Hazır gıda sektörü tuzu alışkanlıkları ve damak zevkini artırmak amaçlı çok yoğun olarak zaten kullanmaktadır. Dolayısı ile sadece evde kullandığımız tuzu kısıtlamak çoğu zaman yetersiz kalıp, ev dışı gıda tüketiminin çok artığı bu dönemde tuzun geldiği kaynakları iyi bilip ona göre seçim yapmak gerektirir.

Evde

Yemeklerinizi pişirirken tuz koymamaya çalışın
Masanızdan tuzluğu kaldırın
Salça kullanımını azlatın
Hazır (konserve ve paketlenmiş) gıda almamaya çalışın

Bunları biliyormusunuz?

Tatlı olmasına rağmen kola gibi gazlı içeceklerin sodyum oranı çok yüksektir
Bir öğünde fast food tüketmenin 2 günlük tüz tüketimini karşılar
Doğal maden sularının içerisinde sodyum vardır
Paketli gıdalar tatlı bile olsa yoğun sodyum içerirler
Konserve gıdalar yoğun sodyum içerirler
Pastane ürünleri yoğun sodyum içerirler
Tuzun damakta bağımlılık yaptığını ve gıda sektörünün bunu tüketicinin daha fazla ürün alması için kullanmaktatır