Nezle ile sinüziti karıştırmayın!

Özellikle de büyük şehirlerde yaşayanların burunlarının içinde hiçbir anatomik bozukluk olmasa da, her şey normal olsa da çevre kirliliğinden kaynaklı zararlı maddelerin solunmasından dolayı burunda reaksiyon oluşuyor ve şişiyor. Bu da burun tıkanıklığına ve sinüzite yatkınlığa yol açıyor. Acıbadem Üniversitesi KBB Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Acıbadem Maslak Hastanesi KBB Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hasan Tanyeri, hava kirliliğinin artması nedeniyle insanların daha kolay sinüzite yakalandığını, ayrıca burun rahatsızlıklarının da arttığını vurguluyor.

Toplumda yaygın görülen bir kulak burun boğaz sistemi hastalığı olan sinüzit hakkında merak edilenleri açıklayan Prof. Dr. Hasan Tanyeri, sinüzit hakkında en sık sorulan soruları şöyle yanıtlıyor:

Sinüzit nasıl bir hastalıktır ve nasıl oluşur?

Yüz kemiklerinin içinde içi hava dolu odalar var, bunlara sinüs deniliyor. Yanak ve alın bölgesinde ikişer adet, burun kökünde bal peteği şeklinde ufak sinüsler bulunuyor. Bir tane de gözün arkasında, beynin altında sinüs bulunuyor. Bu sinüslerin hepsini birer oda gibi ve burnun hava alma yerini de koridor gibi kabul edersek sinüsler bu koridora açılıyor. Fakat bu kapıları normal bildiğimiz oda kapısı gibi değil hortum şeklinde düşünelim. Hortumun iç yüzeyini mukoza denilen burnun iç yüzeyini döşeyen halı oluşturuyor. Basit nezle sırasında odaların kapıları da şişiyor ve iltihaplanıyor. Nezle sırasında koridor hastalandığı için koridora açılan hortum şeklindeki açıklıkların ağzı da hastalanıyor. Böylece sinüsler havalanmadığı için sinüzit olunuyor.  Ancak sinüzit, nezle geçince ve burun koridorunun iltihaplanması ortadan kalkınca düzeliyor. Nezle ilaçla bir haftada geçiyor, ilaç kullanmayıp kendinize iyi bakarsanız da bir haftadan uzun sürmüyor. Dolayısıyla insanlar nezle sırasında bir dereceye kadar sinüzit geçiriyor. Hastaların burun ve geniz akıntısıyla beraber yüzlerinde ağrı ve doluluk hissetmeleri sinüzit geçirdiklerinin ifadesidir.

Sinüzitin belirtileri nelerdir?

Burun ve geniz akıntısı, öksürük, balgam, yüzde bu odalara karşılık gelen bölgelerde, yanaklarda, göz çukurlarında ağrı ve hassasiyet, alında ve burun kökünde ağrı, genel baş ağrısı, kırgınlık, halsizlik gibi şikayetlerdir.

Başka hastalıklarla karışıyor mu?

Nezle ile karıştırılabiliyor. Herkesin yılda bir defa nezle geçirmesi normaldir. Bu nedenle nezle geçirdiği sırada hastanın sinüzit türü şikayetlerinin olmasını normal karşılıyoruz. Ancak bu şikayetlerin nezle geçtikten sonra tamamen ortadan kalkması gerekiyor. Eğer şikayetler devam ediyorsa sinüzitten şüphe edilir. Doktor muayene sırasında sinüzite ait bulgu görür, hastayı tedaviye alır. Ya da sinüzite ait bir bulgudan şüphelenip yüz tomografisiyle tanıyı kesinleştirir.

Sinüzitin nedenleri nelerdir?

Hastalığın nedenleri arasında üst solunum yolu enfeksiyonları ve alerji önemli yer tutuyor. Burnun içinde halıya benzeyen ve mukoza dediğimiz bir tabaka var. Bu tabakanın alerji nedeniyle uzun süre şiş kalması sinüs havalanmasını bozuyor ve sinüzite yol açıyor.  Ayrıca deviasyon dediğimiz burun orta bölmesinin eğrilikleri sinüs ağzında havalanma bozukluğuna yol açıyor ve sinüzit gelişiyor. Burun alerjilerinin bazısında burun mukozasında dışarı balonlaşmalar oluyor. Bu balonlaşmalar doktorların burun eti olarak tariflediği “polip” denilen yapılardır. Polipler burnun içini üzüm salkımı gibi doldurup sinüslerin ağzını tıkayıp sinüzite yol açabiliyor.

Kaç çeşit sinüzit var?

Akut ve kronik olmak üzere iki çeşit sinüzit var.

Akut sinüzit: Nezleden sonra burna açılan kapakların ağzındaki tıkanıklık geçmiyor ve yüz kemiklerinin içindeki odalarda iltihap birikiyor. Bu iltihap burada yerleşik duruma gelebiliyor buna da akut sinüzit diyoruz. Kullanılacak antibiyotik, burun içi spreyler, ağızdan alınan ve kalın akıntıyı sulandıran haplarla rahatlıkla tedavi edilebiliyor. 

Kronik sinüzit: Akut sinüzit atakları (tamamen ilaç tedavisiyle düzelebilen) bu atakların sıklığı ve şiddeti artarsa, burun içerisindeki koridora hortumlarla açılan sinüslerin ağzı ilaçla düzelmeyecek derecede tıkanırsa kronik sinüzit oluyor. İlaçla düzelmiyorsa, 6-8 haftadan fazla sürüyorsa kronik sinüzitten bahsediyoruz.

Toplumda akut sinüzit oranı mı daha fazladır kronik sinüzit mi?

Böyle resmi bir rakam yok, ancak akut sinüziti olanların oranı daha fazladır. Çünkü dünyada nezle geçirmeyen insan yoktur, her nezle geçiren kişide de geçiçi bir sinüzit hali olabilir. Akut sinüzitler yerleşik hale gelir, 6-8 haftayı geçerse kronik sinüzitten bahsedilebilir.

Neden bazı kişilerde sinüzit akut seyrederken, bazılarında kronik olur?

Kişinin burun etlerinin normalden büyük olması, burnun orta duvarının düz olmayıp sağa veya sola doğru eğri olması, bu eğriliklerin arka boyutlarının, sinüs ağızlarını tıkaması; bu bölgelerin hastalık sonrası yani basit bir nezle ve akut sinüzit sonrası kendisini toparlamasına engel olacaktır. Burun içinde deviasyonlar, burun etlerinin büyüklüğü akut sinüziti kolaylaştırır. Burnun içinde anatomik bozukluk yoksa, burun içini döşeyen halı (mukoza) bazı nedenlerle normalden daha fazla şişmişse bunun en önemli nedeni alerjidir, bu da burun içi havalanmasını azaltır. Akut sinüzitin kronik sinüzite dönüşme olasılığı artar. İkinci bir neden hastada hiç alerji olmaksızın, 21’inci yüzyılın dayattığı şartlar, teknoloji adına yaptığımız atmosferdeki değişiklikler nedeniyle oluşan sorunlardır. Yani yaşadığımız şehirdeki havanın kirliliği, endüstriyel atıklar, egzoz gazlarının etkisiyle insanlar alerjiye, sinüzite daha yatkın hale geldi. Tüm bu koşullar da aşırı reaksiyona yol açıp burun içindeki yapıları şişiriyor ve problem çıkıyor.