KOAH yani Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Demans yani bunama hastalığı Münir Özkul'un ölümü sonrası en çok aranan hastalıklar arasına girdi. Münir Özkul'un 93 yaşında ölümüne neden olan KOAH ve Demans hastalığı ile ilgili detayları sizler için derledik. KOAH nedir, neden olur? KOAH'ın belirtileri ve tedavi yollarının detaylarına haberimizden ulaşabilirsiniz. Diğer yandan Demans hastalığı yani bunamayla ilgili tıbbı bilgileri de sizler için derledik. Demans nedir, demans hastalığı nedir, demans ile alzheimar arasındaki farklar elmaelma.com'da.
KOAH EN SIK ÖLÜME NEDEN OLAN 4'NCÜ HASTALIK
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı'nın isminin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir hastalık ismi olan KOAH uzmanlara göre dünyada en sık ölüme yol açan 4'üncü hastalıktır.
İlerleyici ve tam olarak geri dönüşümlü olmayan, buna karşılık önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. KOAH havayollarını daraltır, solunumu güçleştirir. Genellikle kronik bronşit ( fazla miktarda mukusun oluştuğu sürekli öksürük durumudur) ve amfizem ( Kana oksijen taşınmasını sağlayan hava keseciklerinde harabiyete neden olan bir hastalık ) zemininde gelişen KOAH’da hastalar, öksürük ve balgamdan kısa mesafeli yürüyüşde bile oluşan nefes darlığına kadar değişik semptomlara sahiptirler.3 tip KOAH vardır.
Bunlar;
HAFİF KOAH: Öksürük ve balgam vardır. Ağır bir iş yapıldığında veya hızlı yürüdüğünüzde nefes biraz sıkışabilir.
ORTA ŞİDDETTE KOAH: Öksürük, balgam ve nefes darlığının şiddeti biraz daha artmıştır. Ağır bir iş yaparken veya günlük işleri yaparken zorlanılır. Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu geçirildiğinde iyileşme birkaç haftayı bulur.
AĞIR VEYA ÇOK AĞIR KOAH: Sürekli nefes darlığı vardır. Öksürük ve balgam sıktır. Enfeksiyondan geç iyileşme olur. Evde günlük işler yapılamaz hale gelir. Merdivenler çıkılamaz veya oda içinde dahi yürünemez hale gelir. Hastalar çok çabuk yorulur.
KOAH'IN NEDENLERİ SİGARA EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ
KOAH için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Pipo, puro ve birçok ülkede yaygın olan tütün tüketiminin diğer yolları da risk faktörüdür. Sigaraya pasif maruziyet de solunumsal semptomlara ve KOAH gelişimine katkıda bulunur. KOAH’nin diğer kanıtlanmış nedenleri; iş yeri ortamındaki tozlar ve kimyasal maddeler (buhar, iritan maddeler, dumanlar) ve iyi havalanmayan evlerde yemek pişirme ve ısınma amacıyla kullanılan organik yakıtların (odun, tezek vb) yol açtığı iç ortam hava kirliliğidir.
KOAH'IN BELİRTİLERİ
Nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma, göğüste tıkanma, hırıltılı solunum ve morarma gibi yakınmalara yol açar. Ancak bu yakınmalar ani başlayıp, kısa süren, gelip geçici bir şekilde olmayıp, aylarca, yıllarca devam eden ve giderek artan bir seyir gösterir.
KOAH TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ NASIL?
KOAH tedavisinin iki ana amacı vardır. Birincisi hastalığın bulgularını düzeltmek ya da azaltmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Günümüzde KOAH’ı ortadan kaldıracak, tamamen düzeltecek bir tedavi seçeneği yoktur. Ancak sigaradan uzak durmak bu hastalığı çok büyük ölçüde önler.
ANFİZEM NEDİR?
Kana oksijen taşınmasını sağlayan hava keseciklerinde harabiyete neden olan bir hastalıktır. Bunun sonucunda akciğerde elastikiyet kaybı ve nefes darlığı görülür.
KOAH HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
1- Öksürük
2- balgam çıkarma
3- Kan tükürme
4- Soluk darlığı
5- Kanın oksijen doymuşluğunda azalma
6- Kalp yetmezliğine bağlı, ayaklarda şişme
7- Göğüste tıkanma
8- Hırıltılı solunum
KOAH HASTALIĞININ VÜCUDA NE GİBİ ETKİLERİ OLMAKTADIR?
1- Hava yolları daralır, yani akciğerlere daha az hava girer.
2- Hava yollarının duvaları kalınlaşır ve şişer.
3- Hava yollarının çevrelerindeki kaslar , kasılır.
4- Hava yollarının içinde sekresyon ( balgam) artması tıkanıklara neden olur.
5- Alveol içindeki hava tıkanıklıktan dolayı geri boşalamaz, göğüsümüzü sıkışık hissederiz.
DEMANS (BUNAMA) NEDİR?
Bunama olarak adlandırılan demans, zihinsel becerilerin zayıflaması durumudur. Demas hastalığının bir türü olarak adlandırılabilen alzheimer aslında demansın en büyük nedenidir. Bunun yanında zihinsel faaliyetlerin hasar görmesine neden olan birçok hastalık da demansa neden olabilir. Peki, demans (bunama) nedir ve neden olur? Demans hastalığı nasıl geçer, tedavi edilebilir mi? Özellikle 50 yaş ve üzeri kişilerde görülen demans önlenebilir mi?
Demans, kısaca beyni etkileyen bozuklukların neden olduğu bir grup etkinin bütünsel adıdır ama belirli bir hastalık değildir. Demansı olan insanlar giyinmek ya da yemek yemek gibi normal faaliyetlerde bulunmakta zorlanabilir. Sorunları çözme veya duygularını kontrol etme yeteneklerini kaybedebilirler. Kişilikleri değişebilir, aniden sinirlenebilirler veya orada bulunmayan şeyleri görebilirler. Hafıza kaybı, bunamanın ortak bir semptomudur. Bununla birlikte, tek başına hafıza kaybı demansınız olduğu anlamına gelmez. Demans hastaları, hafıza ve dil gibi iki veya daha fazla beyin fonksiyonuyla ciddi sorunlar yaşar. Demans çok yaşlı insanlarda yaygın olmakla birlikte, yaşlanmanın doğal bir sonucu değildir. Bununla beraber demansın görülme sıklığı 50 yaşından sonra artar ve demans hastalığı ağır ilerleyen bir sürece sahiptir.
DEMANS VE ALZHEİMER ARASINDAKİ İLİŞKİ
Demans ve alzheimer beraber kullanılsa da arasında anlam eşitliği gibi bir durum yoktur. Demansın en sık görülen nedeni, tüm demans hastaların en an yarısının muzdarip olduğu Alzheimer hastalığıdır. Her alzheimer demansken, her demans alzheirmer değildir. Alzheimerın yanında demansa neden olabilecek farklı seyirde ilerleyen 200 hastalık sayılabilir.
DEMANS YAŞLILIĞIN BİR SONUCU DEĞİLDİR!
Bunama, bellek ve dil yetileri, soyut düşünme, yargılama gibi zihinsel işlevlerde görülen edinilmiş, süreğen bir yetersizlik durumudur. İnsan ömrü uzadıkça bunama (Demans) sıklığı artmaktadır. 60 yaş üstünde en önde gelen yeti yitimi nedenidir. 65 yaşında risk %5 iken, her 5 yılda risk ikiye katlanmaktadır, 85 yaş üzerinde %40-50’ye ulaşmaktadır. Yaşlı insanların sık sık unutkanlıktan şikayetçi olduğu bilinen bir gerçek.
Bu durum yaşlı yakınları tarafından çoğunlukla yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak değerlendirilse de yaşlılarda unutkanlığın birçok tıbbi sebebi olabilir. Demansın yaşlılığın doğal sonucu olarak görülmesi yanlış bir değerlendirmedir. Demans; ailede demans ve kronik psikiyatrik hastalıklar olanlar, kronik depresyonu olanlar, beyin damar hastalığı risk faktörleri olanlar, kronik kafa travması geçirenler ve özellikle 80 yaşın üzerinde olanlarda görülebilen bir hastalıktır.
Unutkanlığın direk demans belirtisi olarak görülmesi yanlıştır, bu bilişsel kayıp başka birçok hastalığın nedeni olabilir. Ayrıca hipotiroidizm gibi tiroid fonksiyon bozuklukları, kansızlık, vitamin B12 ve folik asit eksiklikleri gibi durumlar da unutkanlığın başlıca nedenleri arasında sayılabilir. Bu nedenle hastanın ve yakınlarının büyük desteği araştırma ve teşhis noktasında büyük önem arz eder.
DEMANS BELİRTİLERİ NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Zihinsel ve fiziksel yeterlilik şeklinde ortaya çıkan demans hastalığının tipik belirtileri bulunur. Demans hastalığının ilerleyen dönemlerinde giyinip soyunma, yemek yeme gibi günlük aktiviteler kişi için zorluk haline gelebilir. Bunun yanında ani huy değişimleri, agresiflik, huzursuzluk, inatçılık ve şüphe gibi davranışsal ve psikotik belirtiler de görülebilir. Alzheimer hastalarında görüldüğü gibi demansın ilerleyen devrelerinde hasta, yakınlarını tanımakta, konuşma ve ağız yoluyla beslenmede sorun yaşayabilir. Tüm bunların yanında demansın tipik belirtileri vardır.
Demans belirtileri şu şekilde ortaya çıkar;
- Doğru sözcükleri bulmakta zorluk çekme
- Apati: Kayıtsızlık, moralsizlik ve güvensizlik
- Karışıklık, kişilerin yüzlerini ve isimlerini hatırlamakta zorlanma
- Hikayeleri ve olayları takip etme zorluğu
- Hafif kısa vadeli bellek değişiklikleri
- Ruh halindeki ani değişiklikler
- Normal günlük işleri tamamlama da zorluk çekme
- Başarısız bir yön duygusu, sık sık yolunu kaybetme
- Tekrarlayan davranışlar, aynı soruları tekrar sorma veya aynı şeyi tekrar anlatma
- Değişime uyumsuzluk, bir şeyi neden yaptığını unutma ve panik olma hali