Hamur işlerinde çölyak tehlikesi var!

Çölyak hastalığına yol açan en önemli nedenin, pek çok yiyecekte bulunan gluten maddesinin vücut tarafından tolere edilememesi olduğunu belirten Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Özdal Ersoy, bunun basit bir kan tahlili ile anlaşılabildiğini belirtiyor.

Kan tahlilinde bir takım antikorların pozitif çıkması durumunda ise bir sonraki aşama endoskopi oluyor. Çölyak hastalığının kesin tanısı endoskopi sırasında alınan biyopsinin patolojiye gönderilmesi ile ortaya çıkıyor. Patoloji sonucunda çölyak hastası olduğu kesinleşen kişinin de tedavi için mutlaka glutensiz yaşama alışması gerekiyor. Uzman Dr. Özdal Ersoy, 9 Mayıs Dünya Çölyak Günü’nde hastalıkla ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu.

Her 100 kişiden biri çölyak hastası

10 yıl öncesine kadar 250 kişiden birinde rastlanan çölyak hastalığı günümüzde 100 kişiden birinde görülüyor. Bu artışın en önemli sebebi ise hastalığın eskiye oranla çok daha iyi biliniyor ve doktorlar tarafından tanı koyulabiliyor olması.

Gluten miktarının artması bu hastalığı tettikleri mi?

Genetik bir hastalık olan çölyak, her yaşta ortaya çıkabiliyor. Glutene karşı duyarlılığı olmadığını düşünen birinde çevresel faktörlerin etkisiyle aniden çölyak ortaya çıkabiliyor. Beslenme düzeni nedeniyle yoğun gluten almak bu hastalığın tetiklenmesinde çok önemli bir etken.

Çocuklarda tanı nasıl konuluyor? 

Çölyak her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalık. Ancak çocukluk çağında çölyak tanısı koymak çok daha kolay. Sebepsiz karın ağrısı, alerji, inatçı kusma, deri döküntüsü, tedaviye rağmen düzelmeyen kansızlık ve gelişme geriliği gibi belirtiler çölyak hastalığının göstergesi olabiliyor. Ancak erişkinlerde tanı konması çocuklardaki kadar kolay olmuyor. Çünkü yetişkinlerde bu belirtilerden sadece biri de görülebiliyor.

Anne sütü çölyaktan korur mu?

Bebeklerin ilk 6 ay mutlaka sadece anne sütüyle beslenmeleri, 1 yaşına kadar da kesinlikle inek sütü içmemeleri gerekiyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki anne sütüyle beslenmeyip erken dönemde inek sütüyle tanışan çocuklarda çölyak görülme riski çok daha fazla. Anne sütünde çölyak hastalığına karşı koruyucu maddeler bulunuyor.

Bu nedenle ileriki nesillerin çölyak hastalığına yakalanma ihtimalini düşürmek için ilk 6 ay anne sütü vermek, unlu gıdalara mümkün olduğunca 6 aydan önce başlamamak, 6 ay sonrasında ise anne sütü yeterli değilse ona en yakın olan keçi sütüyle bebeği beslemek gerekiyor. Bu sayede çocuklarda çölyak hastalığına karşı çok iyi bir bağışıklık sistemi oluşabiliyor.

Gluten her madde de var mıdır?

Gluten başta buğday, yulaf, çavdar ve arpa olmak üzere birçok gıdada yer alıyor. Ayrıca kıvam artırıcı özelliği nedeniyle de pek çok ürünün içeriğine ekleniyor. Mayayı kabartıyor, yoğurda kıvam veriyor, ekmeğin bayatlamasını geciktiriyor, salçayı toklaştırıyor, sakıza yapıştırıcı özelliğini veriyor.

Çölyakın tek tedavisi diyet

Hastaların hayatından glutenli ürünler çıkartıldığında iki hafta içerisinde bağırsaklarda iyileşme görülüyor. Ancak bu durum tüm çölyak hastalarında bu kadar hızlı olamayabiliyor. Bu hastalarda iyileşme diyete rağmen 1 yıla kadar uzayabiliyor. Ayrıca diyetin yanı sıra kansızlık veya vitamin eksikliği saptanan hastalara demir ve vitamin takviyeleri de birkaç ay yapılabiliyor. Çölyak hastası olanların mutlaka glutensiz ürünleri tercih etmeleri gerekiyor. Çölyaklı çocukların da mutlaka anneleri ve öğretmenlerinin glutensiz hayatı öğrenmeleri ve bu durumu çocuğa aktarmaları gerekiyor.

Hastalar nasıl beslenmeli?

- Mısır, mısır unundan yapılmış mısır ekmeği (karma unlarla da mısır ekmeği satıldığı unutulmamalı)
- Beyaz peynir.
- Her türlü sebze ve meyve.
- Yağ, bal, reçel.
- Pirinç pilavı.
- Patates, soya fasulyesis
- Her türlü bakliyat ve bakliyat unları (bezelye unu gibi)
- Ev yoğurdu (hazır yoğurtlarda gluten olabilir, etiketleri iyi okunmalı)
- Marketlerde satılan glutensiz gıdalar (sakız, çikolata, sirke, mayonez, ketçap, dondurma, şeker gibi çok tüketilen ürünlerde gluten olabilir, içerik etiketlerine dikkatlice bakılmalı)