Böbrek taşı, böbrek kanalları içerisinde oluşan mineral içerikli sert kitlelerdir. Bu taşların hangi etkenlerden dolayı oluştuğu ve oluşum mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Ancak,
- Ailevi yatkınlık
- Doğuştan böbrek anomalileri
- Cinsiyet gibi bilinen etkenler böbrek taşı oluşumunu kolaylaştırmaktadır.
Böbrek taşları hangi durumlarda sıkça görülür?
Erkeklerde böbrek taşı kadınlara nazaran daha fazla görülür. Az hareket gerektiren meslek gruplarında ve yatalak hastalarda idrar yollarında taşlar daha sık görülür. Hayvansal proteinlerin fazla tüketilmesi (örneğin gut hastalığında) böbrek taşlarını artıran bir etkendir. Lösemi, karaciğer yetmezliği, D vitamini fazlalığı gibi bazı hastalıklar taş oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Taşlar kimyasal yapılarına göre renk ve kırılabilirlik açısından birbirlerinden farklılıklar göstermektedir. En sık görülen böbrek taşı çeşitleri ürat ve oksalat taşlarıdır.
Böbrek taşının belirtileri nelerdir?
Hastalık bulguları taşın yerleştiği bölgeye göre değişkendir. Taş tamamen idrar yollarını tıkarsa, klinik olarak ağır seyretmektedir. Bu tıkanma sonucu, idrarın geri birikmesi ile idrar yollarında sık sık iltihap ve ciddi böbrek hasarları oluşur. Olay uzun sürerse böbrek iltihabına ve böbrek apselerine veya hidronefroz denilen böbreğin kağıt gibi incelmesi ve büyümesine neden olur. Böbrek taşları hareket edip daha aşağıdaki idrar yollarına veya mesaneye ulaşabilir. Bu durumda böbrek taşı bulunduğu yerde ciddi tahribata neden olur ve hastada dayanılmaz ağrılar başlar.
Belli başlı belirtileri nelerdir?
Dayanılmaz ağrılar
Kanlı ve cerahatli idrar
Bazen sindirim bozukluğu sayılabilir.
Ağrı devamlı ya da zaman zaman tekrarlayan fazlarda görülebilir.
Eğer taş mesanede ise ağrı özellikle karnın alt bölgesinde hissedilir.
Tedavisi nasıl olur?
Tedaviler taşın cinsine göre belirlenir. Eritme, kırma, cerrahi yöntem ve çeşitli etkilerle taşı düşürme gibi teknikler böbrek taşlarının tedavisinde geçerli dört tekniktir.
Eritme;
Bu teknik özellikle ürat cinsi böbrek taşlarında uygulanır.
Cerrahi yöntem;
Cerrahi yöntemde böbrek bölgesinde yapılan kesilerle veya endoskopik(hastanın içerisine küçük bir delik açılarak girilmesi) cerrahi kullanılmaktadır.
Kırma;
Ultrasonik ses dalgaları hastaya odaklanarak bu dalgalara toleransı(dayanıklılığı) düşük olan taşların ufalanması ve bu ufalanan taşların düşürülmesi amaçlanır. Bazı durumlarda ufalanan taşlar endoskopik cerrahi yöntemiyle vakumlanabilir.
Ayrıca ‘’Shock wave’’ yönteminde su havuzu içine girilerek taş parçalanabilmektedir.
Düşürme;
Diüretik (idrarı artırma) yöntemler idrarla birlikte taşın atılmasını amaçlamaktadır.
Böbrek taşı oluşmaması için nelere dikkat edilmeli?
Hareketlilik
Fazla su içme
İdrar yolu enfeksiyonlarının erken tedavisi