Doğal doğumlarda anestezi tercih edilmese de, günümüzde ağrıların azaltılmasına yönelik bir girişimin yapılmaması düşünülemez.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Hüseyin Mutlu'ya göre, ideal bir anestezi ağrıyı kısa sürede kesmeli, istenen süre devam etmeli ve bebeğe zarar vermemeli.
Doğum esnasında kullanılan anestezi şekilleri şunlardır:
Lokal anestezi
Nasıl uygulanır: Vajinal doğum zamanı geldiğinde, gerekli bölgesel temizlik ve antibakteriyel solüsyonlar sürüldükten sonra, vajina çıkışında sağ yan veya orta, hatta enjeksiyon şeklinde yapılan anestezidir.
Neden yapılır: Buradaki amaç, bölgede işlev gören sinirleri duyarsızlaştırmak ve 'epizyotemi' denen 'kesim' işlemi sırasında ve sonrasında dikiş atılırken annenin ağrı duymasını engellemektir.
Sıklıkla uygulanan bir yöntemdir. Bazen, 'epizyotemi' yapılmayacaksa da uygulanır. Çünkü bebeğin başı her doğum kasılmasıyla vajina duvarlarını zorlarken annenin ağrı duymasını azaltır ve bebeğin çıkışını kolaylaştırır.
Yan etkileri nelerdir: Nadiren anestezinin yetersiz olması ve o bölgede ödem ve şişlik.
Epidural anestezi
Nasıl uygulanır: Omiriliği saran ve 'dura' adı verilen kılıfın dışındaki boşluğa yapılan işlemdir. Uygulama doğumun herhangi bir evresinde yapılabilir. Fakat ilacın verilip ağrının kesilebilmesi için rahimin 4 - 5 santim açıklığa ulaşması, yani doğumun aktif fazında olması gereklidir.
Neden yapılır: Erken zamanda yapılırsa doğum ağrılarının durmasına neden olur. Etkisi nispeten uzundur ve 5-6 saat kadar devam edebilir.
Spinal anestezi
Nasıl uygulanır: Omurilik kanalına anestezik ilacın verilmesi ile yapılan anestezi şeklidir. Ağrıyı yok edici özelliği 5-10 dakika gibi kısa sürede başlar ve etkisi 2 saat kadar sürer.
Neden yapılır: Bu iki bölgesel anestezinin beraber uygulandığı durumlarda, yani kombine bölgesel anestezide hem ağrı çabuk kaybolur ve etkisi nispeten daha uzun sürer.
Yan etkileri: Spinal anestezinin en önemli etkisi ani tansiyon düşmesidir. Bu durum, annedeki tansiyon düşmesi ile beraber bebeğin de sıkıntıya düşmesine neden olabilir. Bu nedenle, spinal anestezi öncesi anneye damardan serumla takviye yapıldıktan sonra uygulanması riski azaltır.
Genel anestezi
Nasıl uygulanır: Hastanın bilincinin kaybolup, derin uykuya daldığı anestezi şeklidir. Anestezi olacak annenin en çok endişelendiği durum bebeğinin anesteziden etkilenmesidir. Özellikle sezaryen esnasında verilen genel anestezide, anne uyuduktan 3 - 5 dakika içinde hazırlıkları takiben karın açılıp bebek alınır ve anesteziden etkilenmez. Bebek doğduktan sonra ise anestezinin devamı normal operasyonlardaki gibidir.
Neden yapılır: Özellikle, sezaryen doğumlarında ve vajinal doğumdan sonra meydana gelen komplikasyonların tedavisinde kullanılır.
Yan etkileri: Sezaryende, özellikle spinal ve epidural anestezide ağrı duyulmaz, ama gerilmeyle meydana gelen ağrıları ortadan kaldıramadığından karın iç zarı gerilirken hasta ağrı hissedebilir.
Sedasyon
Nasıl uygulanır: Damardan verilen sakinleştirici ilaçlarla yapılan anestezidir.
Neden yapılır: Özellikle plasentanın çıkmadığı ve elle alınacağı durumlarda, dikiş atılırken hastanın rahat etmesi için sedasyon kullanılabilir. Günümüzde pek kullanılmasa da, yan ve çapraz bebek duruşlarda bebeği doğum yoluna çevirerek vajinal doğumu sağlamak için uygun bir anestezi şeklidir.