Kartpostallarla Balkan Savaşı

Osmanlı’nı tek başına giriştiği son savaş… Acı bir yenilgi, onur kırıcı bir barış antlaşması. Bu hengâmede tutsak düşen bir Osmanlı subayının Sofya’daki tutsaklık günlerinde topladığı kartpostallarla oluşturduğu bir albüm…

Bu acı savaşa Bulgar devletinin bakış açısını yansıtan kartpostallar, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık ve Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi işbirliği ile düzenlenen 100. yılında Kartpostallarla Balkan Savaşı (1912-1913) Sergisi’nde bütüncül bir belgeselin kareleri olarak değerlendiriliyor.

Sergi, 20. yüzyılın başında yaşanan ve I. Dünya Savaşı’nın küçük çaplı bir provası sayılan Balkan Savaşı’nda subay olarak görev yapan Mehmet Nail Bey’in Sofya’daki tutsaklığı sırasında topladığı 221 adet kartpostaldan oluşuyor. Bu kartpostallar arasında Balkan Savaşı ile ilgili fotoğraflar, temsili resimler ve karikatürler bulunuyor. O dönemdeki sınırlı iletişim olanakları nedeniyle kartpostallar, ülkeden ülkeye, elden ele dolaşan çok önemli propaganda araçlarıydı. Savaşın dört Balkan ülkesi ile Osmanlı Devleti arasında geçmesine karşın, Mehmet Nail Bey’in albümü Sofya’da derlendiği için genellikle Osmanlı – Bulgar çatışmalarıyla ilgili. Kartpostallarda Bulgarlar güç gösterisi yapmakta, Osmanlılar küçümsenmekte, yerine göre kırıcı görünümler içinde verilmektedir. Ancak bir bütün olarak ele alındığında savaşın çirkin yüzü, suçsuz insanların çektiği acılar ve dönemin kapitalist güçlerinin ürettikleri ölüm makineleri tüm çıplaklığıyla gözler önüne serilmektedir.