Anne, baba veya kardeşlerden birisinin ölümünün, aile için yaşanabilecek en acı durum olduğunu söylemek yanlış olmaz. Beklenmedik ya da beklenen bir kayıp da olsa, çocuğa bununla ilgili bilgi verilmesi ve çocukla olanların konuşulması, onun olup bitenleri kavraması açısından çok önemli.

Doğruları söyleyin!

Çocuğa olup bitenlerle ilgili bilgi verirken doğru ve somut bilgilerin verilmesine dikkat edilmeli. Bazı anne babalar ölümü açıklamada zorlandıkları için, çocuğa ölen kişinin aslında uyuduğunu veya uzağa gittiğini söylerler. Bu durumda çocuğun ölen kişinin geri gelmeyeceğini kavraması güçleşir. Çocuğa olup bitenler doğru bir şekilde anlatıldıktan sonra bile, çocuğun anlayamadığı noktalar olabilir. Bu noktaların daha fazla açıklanması için çocuğa soru sorma fırsatı verilmeli ve açıklamayı yapan yetişkinlerin bilmediği noktalar olduğunda çocuğa “bilmiyorum” demekten çekinmemeleri gerekmektedir.

Ölüm çocuğa nasıl anlatılmalı?

-Çocuğa olup bitenlerin anlatılmasını ertelemeyin. Eğer kendiniz de bu olaydan çok etkilenmişseniz, kendinizi toparlayana kadar kısa bir süre bekleyebilirsiniz ya da çocuğun güvendiği başka birinden olayı çocuğa açıklamasını isteyebilirsiniz.

-Çocuğa haberi verirken sessiz ve sakin, tercihen çocuğun aşina olduğu ve kendini güvende hissettiği bir yer seçin.

-Çocuğa açıklama yaparken açık ve doğru bilgileri, çocuğun yaşına uygun bir dil kullanarak aktarın.

-Vereceğiniz haber için çocuğu önceden hazırlayın. Mesela; haberi vermeden önce çocuğu buna hazırlamak için “Sana, babanla ilgili üzücü bir haber vereceğim.” denilebilir.

-Anne babalar bazen çocuğa durumu açıklarken imalardan yararlanmayı tercih eder ama aslında çocuk büyürken, çocuk ve yetişkinler arasında güvenli bir ilişkinin kurulabilmesi için olayların açıkça konuşulması gerekir.

-Çocuğa haberi verdikten sonra onunla oturun ve eğer istiyorsa soru sormasına izin verin.

-Onunla birlikte otururken haberi duyar duymaz dışarı çıkıp oyun oynamak isteyebilir, televizyon seyretmek isteyebilir, oyuncaklarıyla oynamak isteyebilir. Bunlar çocuklar için gayet normal tepkilerdir.

-Çocuğa, onun yanında olduğunuz ve size bir şey olmayacağı konusunda güvence verin.

-Çocuklar genellikle olanlardan kendilerini sorumlu tuttuklarından, onlara, meydana gelenlerin, onların söyledikleri, yaptıkları ya da düşündükleri bir şey nedeniyle olmadığının söylenmesi gerekir.

-Çocukların ölümle ilgili somut ama eksik bir anlayışları olduğundan, size sorduğu sorulara somut cevaplar vermeniz önemlidir. Örneğin, babası ölen bir çocuğa durum şu şekilde açıklanabilir: “Öldüğümüzde artık nefes almayız, kalbimiz durur (çocuğun kendi kalbinin ve sizin kalbinizin atışını hissetmesine izin verin), saçlarımız ve tırnaklarımız artık uzamaz. Baban da öldüğü için, o da bu durumda. Örneğin, babanın elini çimdiklesen bile, herhangi bir şey hissetmez. Ayrıca, artık düşünemez de.

Kaynak: Türk Psikologlar Derneği-Çocuklarda Yas