Kürtaj hakkında 'asıl' bilmeniz gerekenler!

İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması ülkemizde reşit kadınlara tanınan yasal ve çağdaş bir haktır. Yasalarımıza göre istenmeyen gebelikler kadının isteğiyle 10. gebelik haftasına kadar sonlandırılabilir. Gebe evliyse eşinin de onayı gerekirken, evli değilse ve 18 yaşını doldurmuşsa, kendi isteği ve rızası yeterli olur. Yaşı 18’den küçük bayanlarda ise velinin onayı gereklidir. Ayrıca bu gibi durumları yetkili makamlara da bildirmek gerekir.

Gebeliğin anne veya bebek için tıbben sakıncalı olması halinde (bebeğin sakat olması ya da annenin gebeliği sürdüremeyecek kadar hasta olması hallerinde) 10 haftadan daha büyük gebelikler de sonlandırılabilir. Böyle bir durumda birden fazla uzman doktorun heyet kararı vermesi gereklidir.

Kürtaj olacak kişinin 10. haftayı geçmemesi gerekir mi?

Kürtajın tüm riskleri gebelik haftası büyüdükçe artar. Yasal sınır da bu sebeplerle tespit edilmiştir. 10 haftadan daha büyük gebeliklerin sonlandırılması tıbbi olarak daha fazla problemlidir. Bu yüzden kürtaj kararı alındığında yasal sınır olan 10. haftanın geçirilmemesi gereklidir. Adet gecikmesi olmasa bile gebelik şüphesinde mutlaka bir jinekologa gidilerek muyene yapılmalıdır.

Gebelik ilaç kullanılarak sonlandırılabilir mi?

Sıkça sorulan sorulardan birisi kürtaj olmak yerine gebeliğin bazı ilaçlar kullanılarak sonlandırılıp sonlandırılamayacağıdır. Yurt dışında bazı ülkelerde kullanılan düşük ilacı Türkiye'de satılmamaktadır. Ayrıca adet gecikmesinde kullanılan ve halk arasında adet söktürücü olarak tanınan hap ve iğneler ise gebelik sonlandırılmasında bir işe yaramazlar. Gebelik sonlandırılması vakum tekniği ile yani enjektör içerisine negatif basınçla çekme şeklinde uygulanmaktadır.

Kürtaj nasıl uygulanır?

Vajina ve rahim ağzı, işlem esnasında mikrop kapmasın diye dezenfektan sıvılarla temizlenir ve rahim ağzını sabitlemek için spekulum takılarak rahim ağzı tek dişli denen bir aletle tutulur. Bu işlem uyutularak ya da lokal uyuşturularak yapılabilir. Lokal anestezi daha önce normal doğum yapmış bayanlarda daha rahat uygulanabilir. Daha sonra rahim ağzı buji denen aletlerle yeteri kadar genişletilir. Karman kanül denen plastik malzeme ile rahim içine girilir. Kanül vasıtasıyla negatif basınç uygulanarak rahim içi boşaltılır.

Kürtaj sonrası neler yaşanır?

- Kürtaj sonrası eğer uyutulmuşsanız bir süre gözlem altında tutulmanız isabetli olur. Ortalama yarım saat dinlenmek yeterlidir. Lokal anestezi ile işlem yapılırsa bu durumda gözlem daha kısa tutulabilir. Kanama kontrolü yapmak çok önemlidir. Eğer bir sorun yoksa, kürtaj olan kişi reçete yazılarak eve gönderilebilir. Reçetede antibiyotik, ağrı kesici ve gerekirse kanama durdurucular yer almalıdır. Yeme içme serbesttir. Eğer uyutulmuşsanız araba kullanma veya dikkat gerektiren işler yapmaktan 8-10 saat kaçınmalısınız.

- 1 hafta sonra mutlaka kontrole gelmelisiniz. Ateş yükselmesi, aşırı kanama ve aşırı ağrı hallerinde mutlaka doktorunuzu haberdar etmelisiniz.

- O gün ve sonraki birkaç gün kasıklarınızda hafif şekilde adet sancısına benzer ağrılar olabilir. Ağrı kesiciler kullanılabilir.

- İşlem sonrası 3-4 gün kadar lekelenme tarzında kanamanız olabilir. Kanama ile birlikte ufak pıhtı ya da parçalar da gelebilir. Bu tamamen normal bir durumdur ve hatta biraz kanama, rahim içinde pıhtı kalmaması için faydalıdır. Buna karşılık kanamanın hiç olmaması da anormal bir durum değildir. Bu durumda rahim içinde pıhtı birikebilir. Daha sonra şiddetli ağrılara yol açabilir. Bir anda kan boşalmaları olabilir. Aşırı kanama oluşursa da doktorunuzu haberdar etmelisiniz.

- İşlemden sonra ayakta banyo yapabilirsiniz ancak kanama devam ettiği sürece havuza ve denize girmek sakıncalıdır.

- İşlemden sonra bir hafta kadar ilişkiye girilmesi de rahim ağzı genişletme işlemi uygulandığından uygun değildir. Kanama devam ettiği sürece de cinsel ilişki sakıncalıdır. Kanama bittikten sonra ilişkiye girebilirsiniz.

- Eğer kürtajdan sonra beklenmeyen bir şekilde ateş yükselmesi olursa mutlaka hekiminizle temas kurunuz.

- Çok küçük gebeliklerde bazen gebelik ürünü boşaltılamayabilir ve gebelik rahim içersinde büyümeye devam edebilir. 5 haftadan küçük gebelikler için bu durum daha da sık görülür. Fark edildiğinde 1 hafta sonra kürtajın tekrarı gerekebilir. Bu nedenle kürtajın en erken 5-6. haftalarda yapılması ve kontrole de gidilmesi önemlidir.

İlk gebelikte kürtaj olan bayanlar bir daha gebe kalabilir mi?

Uygun koşullar altında, tecrübeli jinekologlarca gereği gibi yapılan gebelik sonlandırmalarında herhangi bir tehlike söz konusu değildir. Eski dönemlerde vakum tekniği kullanılmadan sadece “küret” kullanılarak yapılan kürtajlarda rahim içerisinin zedelenme ihtimali daha fazlaydı. Ayrıca yine önceki yıllarda, etkili dezenfektan ve antibiyotikler olmaması nedeniyle yapılan işlem sonrasında enfeksiyon (iltahaplanma) ihtimali daha fazla olduğundan böyle bir inanış geçmişten günümüze kadar gelmiştir. Ancak günümüzde hijyenik bir ortamda ve uygun teknikle tecrübeli jinekologlarca yapılan kürtajlarda, ilk gebelik de olsa, işlem sonrası istenmeyen bir problem oluşma olasılığı yok denecek kadar azdır.

Kürtaj sonrası "parça kalması" nedir ve nasıl tedavi edilir?

Yasal gebelik tahliyesi sınırları içerisinde ve usulüne uygun olarak yapılan kürtajlarda yaklaşık olarak yüzde 3-5 oranında gebeliğin bazı parçalarının tam olarak alınamaması sorunu ortaya çıkabilir. Özellikle de rahim içersinde miyom varsa ve rahim içi boşluğu miyom yüzünden normal anatomisinin bozulduğu durumlarda bu sorun ortaya çıkabilir. Bu durum kendini bir iki hafta geçmesine rağmen devam eden kanama şeklinde belli eder. Bazen de özellikle büyük gebelik haftalarında uygulanan kürtaj işleminde parça kalırsa vajinadan kanamayla birlikte parça atıldığı da gözlenebilir.

Kürtajdan sonra adet gecikmesi tehlikeli midir?

Kürtaj sonrası ilk adet genellikle 4-6 hafta sonra görülür. Kürtajın yapıldığı gün adet kanamasının ilk günü olarak kabul edilir ve normalde kaç günde bir adet görülüyor ise o kadar süre sonra ilk adetin olması beklenir. Bazen de bu süre 50-60 güne kadar uzayabilir. Eğer beklenen günde adet görülmez ise mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalıdır. Adet gecikmesine sebep olan şey, gebeliğin devam etmesi veya rahim içersinde oluşan Asherman Sendromu (rahim içersinde yoğun yapışıklıklar oluşması ve buna bağlı olarak az adet görme veya adet görememe) gibi bir problem değilse ilaçlar kullanılarak adet görülmesi sağlanır.

Lokal anesteziyle yapılan kürtaj uygulamalarında en sık rastlanan sorunlar nelerdir?

- Lokal anestezide uygulanan, anestezik maddeye aşırı duyarlılık oluşması veya ani bayılma hissi yaşanabilir. Bu, geçici ve selim bir durumdur. Yaklaşık %1-2 oranında görülür.

- Kürtajdan hemen sonra en sık görülen sorun bulantı ve kusmadır. Bazen bayılma hissi de oluşabilir. Bu durum da yaklaşık yüzde 1-2 oranında görülür ve hayati tehlike yaratmayan geçici bir haldir.

- Bazen rahim ağzı, kanülün (içinde bir kanal bulunduran iğne) geçmesine izin vermeyecek şekilde sert ve dar olabilir, bu da işlemin yarıda bırakılmasına yol açabilir. Tahliye, rahim ağzını açıcı bir ilaç uygulamasını takiben birkaç gün sonrasına ertelenir.

Uyutularak uygulanan kürtaj işlemi sağlıklı mıdır?

Uyutularak uygulanan kürtaj işlemi bittikten yaklaşık bir saat sonra evinize dönebilirsiniz. Bir hafta sonra kontrol için tekrar gelmeniz şarttır. Bu kontrol muayenesinde size ayrıca aile planlaması hakkında bilgi verilecek ve size uygun olan korunma yöntemi anlatılacaktır. İsteğe bağlı kürtaj, yasal olarak on haftadan sonra yapılamaz. Ancak tıbbi gereksinim varsa bu durum kanıtlarıyla beraber 3 uzman tarafından belgelenerek hastane ortamında yapılabilir ve gerekli mercilere bu durum bildirilir.