6 soruda rahim sarkmasını tanıyalım

Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Başkanı ve Ege Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim dalı Öğretim Üyesi Profesör Doktor İsmail Mete İtil, rahim sarkması hakkında merak edilen soruları cevapladı.

Genital organlarda sarkma genellikle orta yaş ve üzerinde görülüyor, bunun nedeni nedir?

Normalde kemik çatı içinde yer alan bu organlar kendilerini tutan bağların sayesinde ancak sınırlı olarak hareket edebilirler. Yaş ilerledikçe ve özellikle yapılan doğum sayısı arttıkça bu bağlar esnekliklerini kaybediyor ve böylece genital organların vajina içine sarkmasına neden oluyor halk arasında buna genellikle rahim sarkması dense de  genital organlar daha çok ve sıklıkla  birlikte sarkarlar. Bazen sarkma öylesine belirgindir ki, kadın vajina girişinde rahim ağzını eliyle hissedebilir.

Başka sebeplerle de rahimde sarkma görülebilir mi?

Bazı faktörler rahim sarkmasını kolaylaştırabilir:

- Birden fazla gebelik ve normal doğum yapmak,
- İri bebek doğurmak,
- İlerlemiş yaş,
- Fazla ağır kaldırmak,
- Sürekli öksürmek,
- Tuvalette fazla ıkınmak,
- Şişmanlık, kronik kabızlık ve bazı akciğer hastalıkları karın tabanındaki kasları ve bağ dokusunu fazla gererek rahim sarkmasının gelişmesine neden olabilirler.

Rahim sarkması ne tür şikayetlere yol açar?

Rahim sarkması tek başına olduğunda kadının özellikle ayakta durduğunda, öksürdüğünde, hapşırdığında ve ıkındığında ağrı ve alt bölgede dolgunluk hissetmesine neden olur. Çok ileri durumlarda rahim tümüyle vajinadan dışarı çıkar, kadın parmakları ile rahmi geri itse bile bir süre sonra tekrar dışarı çıkar, zamanla üzerinde ülserler açılabilir. Ciddi rahim sarkmalarında vajinada yaralar oluşabilir. Çünkü sarkan rahim, vajina duvarı ile dıştaki cildin sürtünerek yara oluşturmasına neden olacaktır. Nadiren, mikrop kapmasına da yol açabilir. Rahim sarkması yanında mesane ve bağırsak gibi diğer karın içi organların sarkması da beraber görülebilir. Mesanenin sarkması, vajinanın ön kısmından olur ve idrar yaparken zorluk yapar. Ayrıca idrar yolu enfeksiyonlarına da zemin hazırlar. Bağırsak sarkmasında ise dışkı yaparken zorlanmaya ve basur oluşmasına neden olur.

Genital organlarda sarkma sorunu yaşayan kadınların diğer bir sorunu da zor doğumlarda ortaya çıkan yırtıkların vajinada genişleme şikâyetine yol açmasıdır. Bu durum kadının eşiyle cinsel yaşamda sorunlar yaşamasına, çiftin eskisi gibi cinsel yaşamdan zevk alamamasına neden olabilir.

Rahim sarkmasını engellemek için alınabilecek tedbirler var mı?

Rahim sarkması riskini azaltmak için çeşitli şeyler yapabilirsiniz :
- Fazla kilolarınızdan kurtulun.
- Bağırsak hareketlerini düzenlemek için lifli gıdalar alın.
- Kegel adı verilen pelvik kasları güçlendiren egzersizleri düzenli yapın.
- Karın içi basıncı artıracak dar korseler ve giysiler giymeyin.
- Ağır kaldırmaktan kaçının

Rahim sarkmasında tanısı nasıl konur?

Genellikle kadınlar rahim sarkmasının farkındadırlar. Ancak bazen organ sarkması hiçbir sorunu olmayan bir kadında tesadüfen saptanabileceği gibi sıklıkla idrar kaçırma veya alt bölgede dolgunluk hissi yaşayan bir kadının jinekolojik muayenesi esnasında sarkmanın kolaylıkla görülmesiyle konur.

Rahim sarkmasının tedavisi hakkında bilgi verir misiniz?

Rahim sarkmasının tedavisi kadının yaşına, hastalığın derecesine, kadının genel sağlık durumuna ve daha sonra çocuk doğurmak isteyip istemediğine göre değişir. İleride bu problemin gelişmesi düzenli Kegel egzersizleri denilen vajina etrafındaki ve perine kasları kasma egzersizleri yapılarak kısmen de olsa engellenebilir. Ailesini tamamlamış bir kadında genital organ sarkması durumunda uygulanan tedavi şekli genellikle rahmin vajinadan çıkarılması ve ön ve arka vajina duvarlarındaki fazlalıkların çıkarılarak vajina daraltılması şeklindedir. Vajen daraltma operasyonu geçiren kadınlar eğer gebe kalırsa normal doğum yerine sezeryan olmaları gerekir.

Üreme çağındaki ve halen doğum yapmayı düşünen yada ailesini tamamlamış olsa bile rahim alınmasını kabul etmeyen bir kadında ise rahim alınmaksızın yalnızca ön ve arka vajina duvarlarındaki fazla doku alınarak genişlemenin tamiri yani vajinanın daraltılması yoluna gidilir. Böylelikle doğum sonrası vajina genişlemesi yakınması olan kadınların şikayetleri azalacak ve cinsel yaşamdan da eskisine oranla daha fazla tatmin sağlanacaktır. Vajina daraltılması operasyonuna tıpta vajinoplasti adı verilir.

Belirgin rahim sarkması durumunda karın yoluyla rahmi yerinde tutan bağlara ulaşılarak bu bağların yukarı çekilmesi ve böylelikle rahmin alınmaması mümkündür. Ancak yukarı çekme operasyonlarının çok da uzun ömürlü olmadığı bilinmelidir. Yapılan operasyonun tipine ve yapan cerrahın tekniğine bağlı olarak 3-5 yıl içersinde tekrarlama riski ortaya çıkabilir.