Artikülasyon bozukluğu nedir çocuklarda konuşma bozukluğuna yol açıyor!

Çocukların kelimeleri yanlış telaffuz etmeleri bizler için çoğu zaman sevimli bir durum olarak gözükse de bu sorun ilerleyen yaşlarda çocuğun sıkıntılar çekmesine neden olabilir. 7-8 yaşlarına kadar çocukların anadillerindeki kelimeleri yanlışsız telaffuz etmeleri gerekiyor. Bu yaşlardan sonra devam eden konuşma bozuklukları için ise bir uzman tedavisine başvurulması gerekiyor. Artikülasyon bozukluğu tüm yönleriyle haberimizde...

Artikülasyon bozukluğu nedir?

Artikülasyon yani sesletim bozukluğu, çocuklarda konuşma seslerinden yanlış üretilmesi durumudur. (Çocuğun /kedi/ yerine /tedi/, /mor/ yerine /moy/ demesi gibi). Artikülasyon bozukluğunda çocuğun üretemediği yada yanlış ürettiği ses, ses dağarcığında yer almaz. Bir konuşma sesinin doğru üretilmesi için o ses üretiminde gerekli olan motor hareketin yapılması gerekir.

Artikülasyon bozukluğunun nedenleri aşağıdaki maddelerden biri olabileceği gibi herhangi yapısal bir bozukluğa bağlı olmadan da yanlış öğrenme sonucu kaynaklanabilir.

İşitme engeli
Ağız-yüz anomalileri (dudak – damak yarığı, diş anomalileri gibi)
Zihinsel engel
Motor bozukluklar (apraksi/ dizartri)
Zayıf taklit yeteneği
Çevrenin pekiştirmesi
Yanlış öğrenme
Anatomik-fizyolojik yetersizlikler

Artikülasyon bozukluğunun belirtileri

Artikülasyon bozukluğunu 4 ana belirti ile açıklayabiliriz. Bunlar; atlama, yerine koyma, ekleme ve çarpıtmadır.

Atlama: Çocuk kelimelerdeki harflerin yalnızca bir kaçını söyler. Örneğin televizyon yerine telezon demesi gibi.

Yerine koyma: Çocuk kelimelerdeki harflerin yerine başka harfler koyar. Örneğin kestane yerine keştane demesi gibi.

Ekleme: Çocuk kelimelere fazla harfler ekler. Örneğin pilav yerine pilyav demesi gibi.

Çarpıtma: Çocuğun çıkardığı kelimeler tam olarak doğru değildir fakat gerçeğine yakındır. Örneğin ekmek yerine eppek demesi gibi.

Artikülasyon bozukluğunun tedavisi

Çocuklar tüm sesleri aynı anda değil, belli bir sırada öğrenirler. /b/, /d/, /m/ gibi sesler 2-3 yaşlarında öğrenilirken, /r/, /z/ gibi bazı seslerin öğrenilmesi daha geç yaşlarda yaşanır. Bazen çocuk bir sesi tek başına ya da sözcük başında doğru çıkarabilir ama başka pozisyonlarda yanlış çıkarıyor olabilir. Ya da sizin fark edebildiğinizden daha fazla seste sorun yaşıyor olabilir.

7-8 yaşından sonraki konuşma bozuklukları için yardım alınmalı

Genel olarak çocuklar 7-8 yaşlarına geldiklerinde anadilinin tüm seslerini doğru olarak üretebilirler. Bu yaştan sonra devam eden konuşma bozukluğunun kendiliğinden düzelme olasılığı düşüktür. Çocuğun konuşmasının akranlarından farklı olduğunu düşünen ebeveynler/öğretmenler, mutlaka bir dil ve konuşma terapistinden yardım almalıdırlar. Dil ve konuşma terapisti, çocuğun konuşma probleminin sebebini ayrıntılı bir değerlendirme yaparak belirler.

Küçük yaşlarda başlanan tedavi etkili sonuç veriyor

Çocuğun hangi seslerde problemi olduğunu belirlemek üzere bazı testler uygular ve ne zaman terapiye başlanması gerektiği konusunda aileyi bilgilendirir. Ergenlik ya da yetişkinlik döneminde de artikülasyon terapisi yapılır. Ancak konuşma biçimi yerleşmeden, küçük yaşlarda yapılan terapi daha kısa sürede ve etkili sonuç verecektir.