D vitamini eksikliği hangi hastalıkların nedeni?

Ülkemizde D vitamini eksikliği yaygın bir sorun. Bunun nedeni ise gıdalarla aldığımız miktarın yetersiz kalması. Güneşten gelen UV ışınları cildimizdeki D vitamini sentezi için gerekli. Bu yüzden kapalı ortamlarda daha fazla zaman geçiren kişilerde D vitamini eksikliğine daha sık rastlanıyor.

Acıbadem Ankara Hastanesi Klinik Biyokimya Uzmanı Dr. Janserey Batu, özellikle kapalı ortamda çalışan kişilerin D vitamini eksikliğini ölçen testi yaptırmayı ihmal etmemeleri gerektiğine dikkat çekiyor!

Kas ve kemikler için çok önemli

D vitamini bağırsakta kalsiyum emilimini, böbrekte kalsiyum ve fosforun geri emilimini arttırıyor. D vitamininin net etkisi; kan kalsiyum düzeyini belirli bir seviyede tutmak. Yeterince kalsiyum tüketenlerde kalsiyumun kemikte depolanmasını, böylelikle mineralizasyonu sağlıyor. D vitamini kemik büyümesi, kemik yapısının korunması, kan pıhtılaşması, kardiyovasküler sistem ve bağışıklık sistemi üzerinde de etkili oluyor.

Günlük ihtiyaç yaşa göre değişiyor

Klinik Biyokimya Uzmanı Dr. Janserey Batu, günlük D vitamini ihtiyacının yaşa göre değiştiğini belirterek şu bilgileri veriyor: “Günlük ihtiyaç yaklaşık 400- 600 IU civarındadır. 65 yaş ve üstü yetişkinlerin günlük ortalama 800 IU D vitamini almaları gerekiyor. Hamilelikte ihtiyaç daha da artıyor. D vitamini desteğinin yanında yeterli kalsiyum alımının sağlanması önemli. Yeterince kalsiyum alınmazsa D vitamini, kemikten kana kalsiyum geçişine neden oluyor. D vitamini düzeyi 25 ng/mL'nin altına inince eksiklik başlıyor. “

D vitamini eksikliği en sık kapalı ortamlarda çalışanlarda görülüyor

Klinik Biyokimya Uzmanı Dr. Janserey Batu, D vitamini  eksikliğine kapalı ortamlarda çalışanlarda, çölyak hastaları gibi bağırsak emilim bozukluğu olanlarda, ilerlemiş karaciğer hastalığında, bazı ilaçları sürekli kullananlarda daha sık olarak rastlandığına dikkat çekerek şunları söylüyor: “Cilt kanseri riski nedeniyle özellikle beyaz tenlilerin güneş ışınlarıyla temastan kaçınması D vitamini eksikliği riskini beraberinde getiriyor. Cilt kanserinden korunmak için kullanılan güneş koruyucular da D vitamini sentezi açısından güneşten faydalanmamıza engel oluyor.”

Eksikliğinde sadece kas ve kemikler değil, bağışıklık sistemi de etkileniyor

D vitamini eksikliğinde kemik mineral yoğunluğunda azalma meydana geldiğini, bunun sonucunda da halk arasında kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz oluştuğunu söyleyen Dr. Janserey Batu sözlerine şöyle devam ediyor: “Ciddi düzeyde eksiklik varsa çocuklarda rickets, yetişkinlerde ise osteomalazi olarak bilinen hastalıklar ortaya çıkıyor. D vitamininin kemik dışında da etkileri var. D vitamini eksikliğinde enfeksiyonlara direnç azalıyor, kaslarda güçsüzlük, halsizlik, gece krampları meydana gelebiliyor. Ayrıca D vitamini eksikliğinin depresyonla, kanserle ilişkisi olduğunu gösteren çalışmalar da mevcut.”

D vitamini eksikliğini belirleyen test yaptırmalı

Dr. Janserey Batu, D vitamini eksikliğinin bazı böbrek hastalıkları gibi özel durumlar dışında, kanda 25-OH D vitamini düzeyinin ölçülmesiyle saptandığını belirterek özellikle çocukların, hamilelerin ve kapalı ortamlarda çalışanların D vitamini düzeyini ölçtürüp doktor kontrolünde D vitamini takviyesi kullanmaları gerektiğini belirtiyor. Dr. Janserey Batu, ''Laboratuarlar arasında yöntem farklılıkları olabileceği için tedavi takibinde ölçümleri aynı laboratuarda yaptırmak daha uygun olacaktır.” diyor.

Bol bol yağlı balık yiyin!

• D vitamini güneşten gelen UV ışınlarıyla cildimizde sentezleniyor. Ayrıca bazı gıdalardan da bir miktar D vitamini alıyoruz. D vitamini en fazla somon, uskumru ve lüfer gibi yağlı balıklarda bulunuyor. 100 gr. somonda yaklaşık olarak 400 IU D vitamini mevcut. Ancak balıklardaki D vitamini miktarı tür içinde bile değişkenlik gösteriyor. Örneğin çiftlik somonu deniz somonunun dörtte biri kadar D vitamini içeriyor.

• Karaciğer, yumurta, tereyağı, süt ve peynirde daha düşük miktarlarda D vitamini mevcut.