Adet döneminde daha fazla dikkat

Son yıllarda dünyada ve Türkiye'de giderek daha büyük bir sorun haline gelen obeziteye karşı hareketli yaşamın önemi vurgulanırken, uzmanlardan sağlık için spor yapanların karşı karşıya bulunduğu risklere karşı bilinçli hareket etmeleri uyarısı geldi.

Türkiye Spor Yaralanmaları Artroskopi ve Diz Cerrahisi Derneği tarafından düzenlenen ''III. Spor Travmatolojisinde Güncel Kavramlar Toplantısı''nda, beden eğitimi öğretmenlerine yönelik bilinçli egzersiz ve spor, beden eğitimi derslerinin daha işlevsel hale getirilmesi gibi konulardaki güncel gelişmeler aktarıldı.

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği'nde görevli, toplantının Genel Sekreteri Doç. Dr. Hakan Özsoy, spor yapanlarda daha çok ön çapraz bağlarda yaralanmalarla karşılaşıldığını bildirdi. Atlama ve sıçramanın nasıl olması gerektiğinin iyi bilinmesi halinde bu tür yaralanmaların önlenebileceğini anlatan Özsoy, spor yapanlara yönelik şu uyarıları dile getirdi:

''Toplantıda en fazla tartışılan konulardan biri, suni çimin yaralanmaları artırıp artırmadığıydı. Eski yöntemlerle üretilen çimler yaralanmaları artırıyor, ancak doğal çime yakın olduğu için yeni nesil çimlerde yaralanma oranları düşüyor. Bu tür yerlerde sürtünmenin ne çok fazla, ne de az olması gerek. Az olursa kaygan zeminde düşme olasılığı artar, sürtünme çoksa hareket etmek zorlaştığı için yine yaralanma riski yüksek olur. Halı sahalar da yaralanmalar için büyük zemin oluşturuyor. Bu tür yerlerde, zemindeki halılar, kaliteden ödün verildiği için risk taşıyor. Spor ayakkabılar da kaymayı önlemeli. Isınmadan spora başlanmamalı, spor öncesi ısınma hareketleri mutlaka yapılmalı. Parklardaki spor aletleri bir uzman önerisinde kullanılmalı. Vücuda fazla yüklenilmesi halinde olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Vücut kapasitesi herkeste farklı olduğu için bu aletler için bir uzman önerisi şart. Vücudun dayandığı limit aşılırsa yaralanma olması kaçınılmazdır. Bir anda ağırlık kaldırılmamalı, esneklik, gerdirme ve ısınma çalışması yapılmalı.''

Kadınlarda riski arttıran dönem

Kadınlarda ön çapraz bağı yaralanmalarının erkeklere göre daha fazla görüldüğünü kaydeden Özsoy, özellikle adet döneminde daha dikkatli olunması gerektiğini bildirdi ve şunları söyledi:

''Bilimsel çalışmalar, regl döneminin başlamasından itibaren 10-14. günlerin spor yaralanmaları için daha riskli bir dönem olduğunu gösteriyor. Östrojen hormonu bu dönemde daha yüksek olduğu için ön çapraz bağlardaki hücreler daha yavaş çalışır. Bu da bir yaralanma halinde ön çapraz bağların yenilenme yeteneğini azaltır. Uluslararası Olimpiyat Komitesi, yumurtlamanın hemen öncesindeki dönemin, sonrası döneme göre daha riskli olduğu konusunda uyarı yayımladı. Ayrıca, ön çapraz bağların içinde bulunduğu kemik aralığı daha dar olduğu için, kadınlar spor yaparken daha fazla risk altındadır.''

Sıçrama ve atlamada, bacakların yere X şeklinde değil, paralel düşmesi gerektiğini belirten Özsoy, ayrıca yere parmak ucundan topuğa doğru basılması gerektiğini anlattı.

Beden eğitimi derslerinde çocuğa özel program olmalı

Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği Spor Yaralanmaları Birimi Başkanı Prof. Dr. Reha Tandoğan ise beden eğitimi derslerinin içeriğiyle ilgili uyarılarda bulundu.

Bu derslerin toplu olarak yapılmasının sakıncalarına işaret eden Tandoğan, ''Çocuklarda vücut yapısı ve gelişimi birbirinden farklıdır. Her çocuk aynı ağırlıkta spor yapamaz. Bu nedenle çocuklar kapasitelerine ve yeteneklerine göre gruplara ayrılıp beden dersleri buna göre yapılmalıdır'' şeklinde konuştu.

Tandoğan, beden eğitimi derslerinin müfredatının buna göre oluşturulması, beden eğitimi öğretmenlerinin de bu konuda bilgilerinin zaman zaman güncellenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.