Dişlerini neden gıcırdatıyor?

Ailelerin oldukça sık olarak şikayette bulunduğu konulardan birisi de çocuklarının uyku sırasında dişlerini gıcırdatmasıdır. Hatta bazen gün içersinde de çocuklarının dişlerini gıcırdattığını söyleyen aileler de bulunmaktadır. Aslında her çocuk süt dişlenme döneminde, karışık dişlenme ve daimi dişlenme döneminde bir miktar dişlerini gıcırdatır. Bu masum diş gıcırdatmaların sonucu özellikle süt köpek dişleri ve kesici dişlerde hafif aşınmaların görülmesine sebep vermektedir. Çocukların yüzde 15'inde ise diş gıcırdatma veya diş sıkma alışkanlıkları ciddi boyutlarda görülebilir. Bunun sonucunda dişlerde aşırı aşınmalar, yüz kaslarında ağrı, baş-boyun ve kulak ağrıları ve çene ekleminde ağrılar görülebilir. Eğer erken yaşlarda koruyucu tedaviler yapılmaz ise; henüz büyüme-gelişmesi devam eden çocuklarda hem dişlerde hem de çene ekleminde kalıcı hasarlar oluşabilir.

Peki diş gıcırdatmaya ne sebep olmaktadır?

Bu güne kadar yapılmış çalışmalarda kesin bir sebep bulunamamıştır. Genellikle birkaç faktörün bir araya gelmesiyle bruksizmin olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalar lokal, sistemik ve psikolojik faktörler üzerinde durmaktadır.

Lokal faktörler; dişlerdeki kapanış ilişkilerindeki bozukluklar, erken dişsel temaslar veya yüksek yapılmış bir dolgu olabilir.

Sistemik faktörler ise; yetersiz beslenme, barsak parazitleri, alerji ve endokrin bozuklukluları olabilir. Eğer barsaklar dolu ise, gerginleşen barsak duvarından kalkan uyarılar beyinde sindirim kanalının faaliyetini başlatır. Barsak kasılması artar, sindirim enzimleri salgılanır, mide asidi artar, tükürük akışı artar, çiğneme kasları kasılır veya daha kolay kasılır hale gelir. Bunun sonucunda diş gıcırdatma olabilir. Sinüzit sebebiyle burun akıntısı olan bir hastanın nazofarenks ve orofarenksine sürekli olarak uyarı geliyor demektir. Bu durumda da çocuk diş gıcırdatabilir.

Çocuklarda ayrıca diş sürmesi de diş gıcırdatma sebebi olabilir. Sürme sırasında dişetinde bir baskı oluşur ve bazı biyo-kimyasal ajanlar bu sırada salgılanır. Bunun sonucunda bu maddeler çevre dokulardaki sinirleri uyararak çiğneme kaslarını uyarır ve istemsiz çene kasılmaları yani diş gıcırdatmaları oluşabilir.

Psikolojik faktörler ise günlük streslere bağlı veya kişisel sıkıntılar başlıkları altında toplanabilir. Ayrıca emosyonel stres, kuvvetli pişmanlık, obsesyon, uykusuzluk, her turlu gerginlik hali ve kıskançlık gibi durumlar da diş gıcırdatmaya sebep olabilir.

Diş gıcırdatmanın tedavisine gelecek olursak;

Çocuklarda bruksizmin tedavisinde öncelikle palyatif yani basit çözümler düşünülmelidir. Öncelikle pedodontist-çocuk-aile üçgeninde konuşularak diş gıcırdatma sıklığı ve şiddeti hakkında detaylı bilgi alınmalıdır. Daha sonra ağız içi muayene yapılarak dişlerdeki aşınmaların varlığı kontrol edilmelidir. Eğer dişlerde aşırı aşınmalar varsa bu bölgelerin tedavi edilmesi gerekmektedir. Ayrıca dişlerin kapanış ilişkisi kontrol edilerek bozukluk varsa bunlar basit aşındırmalarla dengelenmeli ve düzeltilmelidir. Eğer bu düzeltmeler fayda etmiyorsa basit ağız içi apereyler yapılarak sorun ortadan giderilmeye çalışılmalıdır. Bu arada çocuk doktoruna danışılarak çocukta yukarıda saydığımız barsak paraziti veya diğer sistemik faktörlerin varlığının olup olmadığı araştırılmalıdır.