Ayakta sallamak, ağlar ağlamaz kucağa almak, oyun için havaya atıp tutmak, zıplatmak… Bebeği mutlu etmek için yapılan tüm bu hareketler, sağlığı olumsuz yönde etkileyebiliyor.

Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Ercan Tutak, bebekle oynarken ve onu uyuturken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Çocuk yukarı kaldırıldığında organları yer değiştiriyor

6 ay - 2 yaş arası bebeklerde havaya atarak sevme, bağırsak düğümlenmesi başta olmak üzere bazı sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

Bebek, her havaya atılıp tutulduğunda iç organlar yer değiştirebilmektedir. Bağırsağın da dolaşımı bozulmakta hatta her harekette bağırsak bağırsağın içine girebilmektedir.

Ayrıca bebeğin başının tavana değmesi ya da tutulamayıp yere düşmesi sonucunda oluşacak travmalar da ciddi sağlık sorunlarına hatta kalıcı sakatlıklara zemin hazırlamaktadır.

Bebekleri ayakta değil dizde sallayın

Bebekler uyuması için mümkünse ayakta sallamamalıdır. Eğer sallamadan uyumuyorsa özellikle küçük bebeklerde dize alınıp çok yavaş, bütün gövdesi uyumlu hareket edecek şekilde sallanarak uyutulabilir.

Yetişkinlerde beyin dokusu kafatasının içini tamamen doldurmuştur oysa bebeklerde öyle değildir ve her harekette aşırı sallanır. Dolayısıyla beyin dokusunda sinir hücre kaybına yol açabilir.

Ayrıca bebekleri koltuk altından kavrayıp sarsmak, kafa öne ve arkaya hızla gidip geleceği için retina kanamalarına ve kafa içi kanamalarına neden olabilir.

Hareketli çocuklar sallanmayı daha çok seviyor

Bebekler ya da çocuklar sallanarak uyumayı bilmez, bunu anne baba öğretir. Bir kere sallanırsa çocuk daha fazla sallanmak ister.

Sallanma hafif bir baş dönmesine yol açar ve uykuya dalmayı kolaylaştırır.

Özellikle gün içinde koşturan, oyun oynayan, aktif çocuklar daha çok sallanmak ister.

Bebekler nasıl uyutulmalı?

Bebekler gece gündüz ayrımına 4. aydan sonra varır. Dolayısıyla 4. aydan sonra gece uykularını daha çok uzatmak gerekir.

Akşam 9-10 gibi iyice karnını doyurup yatırmak gerekir ve sabah 6-7’ye kadar ellenmemelidir. Ancak bu kilo durumu iyi olan bebekler için geçerlidir. Eğer kilosu normalin altında ise gece de beslenmelidir.

Eğer gece emiyorsa bebekler göğüste değil, yatakta uyumalıdır. Göğüste uyumaya alışan bebek, sürekli bunu isteyecektir.

Göğüste uykuya dalan bir bebeğin uyandığında kendi yatağında olduğunu görünce vereceği tepki de ağlama ve huzursuzluk olur.

Bebeklerde doğru uyku pozisyonları

Yüzükoyun uyumak, bebekte ani ölümlerin ve kalça çıkığının en önemli nedenleri arasında yer almaktadır.

Sırt üstü yatırmak, en doğru yatış pozisyonudur. Ancak ilk 3 ay, kafa çok yumuşak olduğu için hiç sağ ve soluna yatmayan bebeklerin zamanla arka kafaları düzleşir.

Sadece sağ ya da sol tarafa da yatırılırsa kafada ve yüzde simetri bozuklukları oluşur. Doğru olan her emzirme sonrası ayrı pozisyonda yatırmaktır.

Yatağının altına baş kısmını biraz yükseltecek bir şeyler koymak da önemlidir. Yastık kullanımı 1 yaşına dek önerilmez.

Uyku hijyenini sağlamanın yolları

Uykuya çabuk dalma, uykuyu yeterince sürdürebilme ve uykusunu alarak, huzurlu bir şekilde uyanmaya uyku hijyeni denilmektedir. Bunun için izlenmesi gereken yol şudur:

· Uyku vaktinin geldiği bebeğe yarım saat öncesinden hissettirilmeli ve bunun devamlılığı sağlanmalıdır.

· Bebeğin banyo sonrası ya da gebelik boyunca dinlenilen aynı müzikle uyuması önemlidir.

· Bebek uykuya dalmakta zorlanıyorsa, yanına alerjik olmayan, tüylü ya da tüysüz uyku arkadaşı denen oyuncaklardan yararlanılabilir. Bunlara sarılarak kendini daha güvende hissedecektir.

· 4 aydan küçük bebeklere yarım kundak yapmak, uyku süresini uzatır. Bebeğin sadece kollarını zarf şeklinde sarmak ve ayakları serbest bırakmak gerekir. Kolları kontrol altına alınırsa sıçramayla uyunmasının önüne geçilir.

· 6 ay – 3 yaş döneminde gündüzleri 2’şer saat bir ya da iki periyotta uyuması beklenir.

· Çocuklar düzeni sever. Bu nedenle hep aynı yatak, aynı ısı, aynı kıyafetler ve aynı kokuyu alması sağlanmalıdır. Ev değişiklikleri olan bebeklerin uyku düzeni olmaz. En azından kendi yatağında yatmasını sağlamak önemlidir.

Çocuğun kendi yatağına alışması için…

Çocukların kendi yatağında uyuması gelişimi açısından önem taşımaktadır. Bunun için arzu söndürme tekniği kullanılır.

Bebeğin anadili ağlamaktır, bu şekilde derdini anlatır. Her ağladığında kucağa almak yerine yanında olduğunu göstermeniz gerekmektedir.

İlk gün; altının kuru, karnının tok ve gazının olmadığından eminseniz yatağına bırakın ve yanında durun. Ellerinizle bebeğinize dokunun ve bu şekilde uykuya dalmasını sağlayın.

Eğer ağlarsa 15 dakika kadar ağlamasına izin verin. Sonra kucağınıza alın ve sakinleştirin. Ardından yeniden yatağa yatırın. Hala ağlamaya devam ederse bu kez 20 dakika bekleyin. Bir gün içerisinde 3’ten fazla ağlama nöbeti olmamalıdır.

Ancak bir sonraki gün en son kalınan dakika ne ise oradan başlamalıdır. İlk gün 25 dakika kadar ağladıysa ikinci gün 25-30-35 dakikalık periyotlar izlenmelidir.

Arzu söndürme tekniği 3 gün sürdürülebilirse bebek kendi yatağında uyumaya alışacaktır.